Οι πρώτες δημόσιες εξετάσεις στο Σχολείο τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας το 1837
Την Τρίτη 19 Ιουνίου 1838 διεξήχθησαν οι πρώτες εξετάσεις τού νεοϊδρυθέντος Ανωτέρου Σχολείου Θηλέων τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας. Αυτή ήταν μια μεγάλη γιορτή. Ήταν το τέλος τής πρώτης σχολικής χρονιάς για το Σχολείο τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας και οι πρώτες δημόσιες εξετάσεις.
Οι άνθρωποι τής αθηναϊκής αγοράς έβλεπαν την ομαδική συντεταγμένη κάθοδο καλοντυμένων Αθηναίων στην οδό Ερμού που κατευθύνονταν προς την οδό Καραϊσκάκη, κοντά στη χουρμαδιά, όπου βρισκόταν η οικία Βιτάλη Συριανού, στην οποία στεγαζόταν το «Σχολείο κορασίων» τής Εταιρείας. Πολλοί πήγαιναν με άμαξες, οι περισσότεροι όμως προτιμούσαν να περπατήσουν. «Ευτυχώς ο Δήμος είχε πρoλάβει να λιθοστρώσει τα πεζοδρόμια τής Ερμού και έτσι όλοι αυτοί μπορούν να περπατήσουν χωρίς να λερώσουν τα υποδήματα και τα φορέματά τους» σκέφθηκαν από μέσα τους οι Αθηναίοι έμποροι. Και πολύ γρήγορα κατάλαβαν: «Θα έχει καμιά γιορτή στο Σχολείο τής Εταιρείας».
Στην είσοδο τού Σχολείου η διευθύντρια τού Σχολείου Ελένη Πιτταδάκη υποδεχόταν τους επισήμους και οι δασκάλες τούς οδηγούσαν στη θέση τους. Στην τελετή ήταν παρόντες ο Αντιπρόεδρος τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας Γεώργιος Γεννάδιος, ο Γραμματέας Ιωάννης Κοκκώνης, τα μέλη τού Διοικητικού Συμβουλίου, πολλά άλλα μέλη τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας, καθώς και εκπρόσωποι τού Υπουργείου Παιδείας. Παρόντες ήταν ακόμα «οι γονείς των κορασίων, πολλαί φιλόκαλαι και φιλόμουσοι κυρίαι και πολύ πλήθος πάσης τάξεως των κατοίκων Αθηνών». Το παρατηρητικό βλέμμα τού Κοκκώνη στάθηκε ιδιαίτερα στο «πολύ πλήθος πάσης τάξεως». Αυτό αποτελούσε βασικό στόχο τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας από την ίδρυσή της, αφού ο μεγαλύτερος αριθμός των μαθητριών ήταν υπότροφες Δήμων και ιδρυμάτων από διάφορα μέρη τής Ελλάδος αλλά και από περιοχές εκτός των τότε συνόρων της.
Σχέδιο τού Fr. Stademann για την πόλη των Αθηνών. Σε πρώτο πλάνο η συνοικία τού Ψυρρή όπου βρισκόταν η οικία Βιτάλη Συριανού.
Τα νέα κορίτσια που θα έπαιρναν μέρος στις εξετάσεις ήταν υπότροφες τής Εταιρείας αλλά και εξωτερικές μαθήτριες, Αθηναίες που φοιτούσαν στο Ανώτερο Σχολείο χωρίς να είναι οικότροφες. Τα μαθήματα στα οποία θα εξετάζονταν προφορικά ενώπιον ακροατηρίου ήταν η Ιερά Ιστορία, η Αριθμητική, η Γεωγραφία και άλλα που διδάχθηκαν τη χρονιά εκείνη στο Σχολείο. Μάλιστα, σε άλλη, ιδιαίτερη αίθουσα υπήρχε έκθεση χειροτεχνημάτων, ζωγραφικής, ραπτικής, πλεκτικής και κεντήματα. Η μικρή αυτή έκθεση συγκέντρωνε την προσοχή και τον θαυμασμό των παρόντων για τις δεξιότητες των νεαρών μαθητριών.
Οι γονείς των μαθητριών βλέποντας τη μεγάλη πρόοδο που είχαν τα κορίτσια τους μέσα σε έναν χρόνο ήταν περήφανοι που οι θυγατέρες τους σπούδαζαν και σύντομα θα γίνονταν δασκάλες. Οι περισσότεροι δεν μπορούσαν από τη συγκίνηση να συγκρατήσουν τα δάκρυά τους και εύχονταν στις κόρες τους μεγαλύτερη πρόοδο και ευτυχία. Μετά τις εξετάσεις ο αρχιμανδρίτης Μισαήλ Αποστολίδης, υπεύθυνος για την επί τής Παιδείας επιτροπή, μίλησε σε όλους τονίζοντας ότι δεν πρέπει μόνο να φροντίζουμε για την ευδαιμονία τού έθνους αλλά και για την εκπαίδευση τού γυναικείου φύλου. Προέτρεψε μάλιστα τους κατά τόπους Δήμους να ιδρύσουν σχολεία θηλέων και να αναλάβουν την ευθύνη τής εκπαίδευσης των κοριτσιών, γιατί μόνο έτσι μπορεί η Ελλάδα να ελπίζει σε ένα καλύτερο μέλλον. Η γιορτή τελείωσε με ύμνους που έψαλαν οι μαθήτριες με τη μελωδική φωνή τους. Οι εξετάσεις των 150 μαθητριών τού Κατωτέρου Σχολείου ολοκληρώθηκαν την επόμενη μέρα.
Στην πολιτική και φιλολογική εφημερίδα «Αθηνά» τής Τετάρτης 29 Ιουνίου 1838 ο Ιωσήφ Μαύρος εξέφρασε τον θαυμασμό του για τις μαθήτριες που έδωσαν προφορικές εξετάσεις και τις επαίνεσε για την επιτυχία τους. Τους ευχήθηκε ακόμα μεγαλύτερη πρόοδο και διατύπωσε την ελπίδα να δικαιώσουν τους κόπους των γονέων και των δασκάλων τους και να γίνουν άξιες και ικανές δασκάλες, ώστε να μορφώσουν τα μικρά κορίτσια που έχουν πολύ μεγάλη ανάγκη από παιδεία και σωστή ανατροφή. Τελειώνοντας σημείωνε ότι θεωρεί χρέος του να συγχαρεί όλα τα μέλη τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας, ιδιαιτέρως το Διοικητικό Συμβούλιο και κυρίως τον Γραμματέα Ιωάννη Κοκκώνη, στου οποίου τον ζήλο και τον κόπο χρωστούν πολλοί όχι μόνο αυτό το σχολείο αλλά και άλλα σχολεία της χώρας. «Ο σκοπός, φιλόμουσα και αξιοσέβαστα μέλη τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας, άξιοι απόγονοι τής προγονικής ημών αρετής και δόξης, είναι ως είπαμε σπουδαιότατος και εθνοφιλέστατος. Όθεν δικαίως επισύρατε εν εαυτοίς τον έπαινον και την ευγνωμοσύνην των Ελλήνων όλων μάλιστα δε τής Ελληνικής Νεολαίας».
Παναγιώτα Αναστ. Ατσαβέ
Φιλόλογος – ιστορικός
