Η βασίλισσα Όλγα στο Αρσάκειο Πατρών το 1898

Η βασίλισσα Όλγα ήρθε από τη Ρωσία το 1867 ως σύζυγος τού βασιλιά Γεωργίου. Ήταν τότε μόλις 19 ετών. Παρά το νεαρό τής ηλικίας της φαίνεται ότι εγκλιματίστηκε γρήγορα στη νοοτροπία τής νέας της πατρίδας. Θέλοντας να τονίσει τη σπουδαιότητα τής εκπαίδευσης και τής προόδου των γυναικών έθεσε υπό την προστασία της το Αρσάκειο, όπως είχε κάνει παλιότερα η βασίλισσα Αμαλία. Η βασίλισσα Όλγα, σε αντίθεση με τον βασιλιά Γεώργιο, ήταν ορθόδοξη και όταν ήρθε στην Ελλάδα προσπάθησε να βρει έναν χώρο για να εκκλησιάζεται. Η μικρή εκκλησία τού Αρσακείου ήταν για τη βασίλισσα ο ιδανικός χώρος για εκκλησιασμό, αφού τής έδινε τη δυνατότητα να βρίσκεται μεταξύ νέων κοριτσιών, να συζητάει μαζί τους και ταυτοχρόνως να εκκλησιάζεται χωρίς να μπορεί κανείς να τη σχολιάσει. Δεν ήταν λίγες οι φορές που παρακολουθούσε και η ίδια τα μαθήματα στο Αρσάκειο, γιατί το θεωρούσε φυτώριο τού ελληνισμού, αφού από εκεί προέρχονταν οι δασκάλες οι οποίες θα μεταλαμπάδευαν τα ελληνικά και τα χριστιανικά ιδανικά στη νέα γενιά. Με προσωπικά της έξοδα σπούδασαν πολλές άπορες μαθήτριες τόσο στο Αρσάκειο όσο και σε άλλα ιδιωτικά εκπαιδευτήρια ανά την Ελλάδα. Η ίδια διέθεσε τον χρόνο της και χρήματα δικά της, των υψηλών συγγενών της αλλά και ανώνυμων και επώνυμων ευεργετών που ανταποκρίθηκαν στις εκκλήσεις της για τη σύσταση κοινωφελών ιδρυμάτων, οργανισμών και σωματείων.

Η βασίλισσα Όλγα με εθνική ενδυμασία. Φωτογραφία του 1887 ,(Bibliotheque nationale de France departement Societe de Geographie)

Πολλές είναι οι μαρτυρίες για την παρουσία της στο Αρσάκειο τής Αθήνας. Σε πολλές μάλιστα από τις απογευματινές γιορτές έπαιρνε μαζί και τα παιδιά της και κάποιες φορές και τον ίδιο τον Γεώργιο τον Α΄. Από δημοσίευμα τής εφημερίδας των Πατρών «Νεολόγος» (16 Μαΐου 1898) μαθαίνουμε ότι η Όλγα είχε επισκεφθεί και το Αρσάκειο Πατρών, όταν αυτό στεγαζόταν στην οικία Νιανιάρα. Συγκεκριμένα το βασιλικό ζεύγος επισκέφθηκε την Πάτρα για 12 μέρες. Έτσι την Παρασκευή 15 Μαΐου η βασίλισσα Όλγα επισκέφθηκε το Αρσάκειο: «Εν τῃ εισόδω τού Παρθεναγωγείου ανέμενον την Α.Μ. μέλη τής Διοικητικής Επιτροπής εκ μέρους τής οποίας ο κ. Καράκαλος προσεφώνησε. Από κλίμακος μέχρι τής μεγάλης αιθούσης ήσαν παρατεταγμέναι αι μαθήτριαι εν περιβολή ομοιομόρφω πάσαι ανεξαιρέτως. Εισελθούσης τής Α.Μ. εις την αίθουσαν, εψάλη υπό των μαθητριών των τελευταίων τάξεων ύμνος υπέρ των Βασιλέων». Η βασίλισσα ευχαριστήθηκε με την παρουσία των νεαρών Αρσακειάδων, εξέφρασε τον θαυμασμό της για την ομοιόμορφη ενδυμασία, επισκέφθηκε όλες τις τάξεις και παρακολούθησε τη διδασκαλία διαφόρων μαθημάτων. Εκδήλωσε τη χαρά και την ευαρέσκειά της για όσα είδε, ήταν ομιλητική προς όλους και συνομίλησε με χαρά με τις όμορφες νεαρές και μορφωμένες Αρσακειάδες. «Ο θαυμασμός της εξέσπασεν εις παρατήρησιν χαρακτηριστικήν –πουθενά, είπε, δεν είδον τόσω εύμορφα κορίτσια».

Η Διευθύντρια του Αρσακείου Πατρών Μαρία Ξύδη με καθηγητές και μαθήτριες στην εσωτερική αυλή του σχολείου(Φωτογραφικό Αρχείο ΦΕ)

Η Όλγα ζήτησε πληροφορίες για τον τρόπο λειτουργίας τού Σχολείου, την πρόοδο των μαθητριών και συνεχάρη τη διευθύντρια Μαρία Ξύδη για το έργο της. Μάλιστα υποσχέθηκε ότι θα προσπαθούσε να επανέλθει την επόμενη μέρα, το Σάββατο, για να παρακολουθήσει την ανάπτυξη τού Ευαγγελίου. Και το άρθρο τής εφημερίδας καταλήγει: «Αι εκ τού Αρσακείου εντυπώσεις τής Αυτής Μεγαλειότητος υπήρξαν αυτόχρημα ενθουσιώδεις, το δε υψηλόν ενδιαφέρον της υπήρξεν αρκετά ενδεικτικόν και τιμητικόν υπέρ Διευθυντρίας και των υπ’ αυτήν αξιολόγων διδασκαλισσών».

Τόση ήταν η αγάπη και το ενδιαφέρον τής βασίλισσας Όλγας για το Αρσάκειο, ώστε στα γεράματά της το ανέφερε και στη διαθήκη της. Συγκεκριμένα, αναφερόμενη στο Σχολείο ζήτησε να το έχουν στο μέλλον υπό την αιγίδα τους όλες οι μέλλουσες βασίλισσες τής Ελλάδος και να φροντίζουν για την εκπαίδευση των Ελληνίδων, όπως έκανε και εκείνη που συνέχισε το έργο τής βασίλισσας Αμαλίας.

• Το κείμενο βασίζεται σε πληροφορίες από το Λεύκωμα για τα 160 χρόνια τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας, από την ανέκδοτη «Ιστορία τής ΦΕ 1836-1936» τού Στέφανου Γαλάτη και στο βιβλίο «Αρσάκειο Πατρών 1892-1992» τού Ι. Αθανασόπουλου.

Παναγιώτα Αν. Ατσαβέ

Φιλόλογος – ιστορικός