Εισαγωγή

Μετά το τέλος τού απελευθερωτικού αγώνα και τη δημιουργία τού νέου ελληνικού κράτους, ο Τύπος στην Ελλάδα κατάφερε, παρά τα εμπόδια, να διατηρήσει δυναμική πορεία. Από το 1828 έως το 1833 αγωνίζεται για τη διατήρηση των πολιτικών ελευθεριών, οι οποίες είχαν αρχίσει να πλήττονται από την έλευση των Βαβαρών και την εγκαθίδρυση τής βασιλείας. Τότε εμφανίζονται και τα πρώτα μέτρα για τον περιορισμό τής ελευθερίας τού Τύπου, γιατί οι εφημερίδες ασκoύσαν αυστηρή κριτική και έπαιζαν καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση των απόψεων των πολιτών που τις διάβαζαν ή τις σχολίαζαν στα καφενεία και σε κοινωνικές συγκεντρώσεις.

Κατά την Οθωνική περίοδο στα φύλλα που κυκλοφορούσαν έμφαση δινόταν στην αρθρογραφία. Οι «εφημερίδες» που εκδίδονταν –και που αρχικά δεν ήταν ακριβώς εφημερίδες με την έννοια τής καθημερινής κυκλοφορίας– είχαν μικρό σχήμα, ήταν τετρασέλιδες και δίστηλες και κυκλοφορούσαν δύο ή τρεις φορές την εβδομάδα. Υπηρετούσαν την ανάγκη τής πληροφόρησης με την έννοια τής διάδοσης ιδεών και γνώσεων. Ήταν κυρίως εφημερίδες γνώμης και είχαν λίγες ειδήσεις, κατά βάση πολιτικές. Φυσικά οι πληροφορίες που δημοσιεύονταν δεν ήταν «φρέσκες». Το μεγαλύτερο μέρος τού Τύπου συνδύαζε την πολιτική άποψη με την ειδησεογραφία. Στόχος των εφημερίδων τής περιόδου αυτής ήταν κυρίως η υπεράσπιση και η προαγωγή των εθνικών θεμάτων, η προάσπιση τής συνταγματικής τάξης και η διαπαιδαγώγηση τού κοινού σε θέματα δικαιωμάτων και στήριξης θεσμών. Ο Τύπος την εποχή εκείνη διακρινόταν κυρίως για τη μαχητικότητά του και ασκούσε έντονη αντιπολίτευση. Τρεις ήταν οι μεγάλες εφημερίδες: η «Αθηνά» τού Εμμ. Αντωνιάδη, η «Ελπίς» τού Κ. Λεβίδη και ο «Αιών» τού Ι. Φιλήμονος, οι οποίες θεωρούνταν και οι περισσότερο μαχητικές και επικριτικές.

Δημοσιευματα τού καθημερινού Τύπου για το Σχολείο τής Εταιρείας από το 1838-1850

 

Οι πρώτες δημόσιες εξετάσεις στο «Σχολείο τής Εταιρείας»

Το δημοσίευμα αυτό έχει μεγάλη αξία γιατί περιγράφει την πρώτη αποφοίτηση από το Σχολείο τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας. Η τελετή πραγματοποιήθηκε στην οικία Βιτάλη Συριανού στην οδό Καραϊσκάκη και Ερμού, «πλησίον τής χουρμαδιάς», όπως έλεγε και η πρώτη καταχώριση που έκανε στον Τύπο η Φ.Ε. Το Σχολείο ξεκίνησε τη λειτουργία του τον Ιούλιο τού 1837 και στις 21 Ιουνίου τού 1838 έγιναν οι πρώτες δημόσιες εξετάσεις. Διευθύντρια τού Σχολείου ήταν η Ελένη Πιτταδάκη. Εκτός τού αντιπροέδρου τής Φ.Ε., Διδασκάλου τού Γένους Γ. Γεννάδιου, και τού γενικού γραμματέως Ιωάν. Κοκκώνη, τις εξετάσεις παρακολούθησε σύσσωμο το Δ.Σ. τής ΦΕ, οι γονείς των μαθητριών, εκπρόσωποι τού Υπουργείου Παιδείας αλλά και πολλές φιλόμουσες κυρίες, οι οποίες εύχονταν με ενθουσιασμό να ευοδωθεί ο στόχος τής μόρφωσης των Ελληνίδων για να βελτιωθεί έτσι και η θέση τους στην κοινωνία.

 Δημοσιεύματα τού καθημερινού Τύπου για το Σχολείο τής Εταιρείας 1850-1860

 

Και πάλι κριτική στη «Φιλοπαιδευτική»

99CAFBF040B30E9D0607E7BEAA1C53DA

Ο Όθων και η Αμαλία, έφιπποι, κάνουν βόλτα στους στύλους τού Ολυμπίου Διός. Η Αμαλία και ο Όθων είχαν ενστερνιστεί τη Μεγάλη Ιδέα και ήρθαν έτσι σε ρήξη με τους Αγγλογάλλους και τις Μεγάλες Δυνάμεις.

Είχαν παρέλθει 16 σχεδόν χρόνια από την εποχή που ετέθη θέμα αλλαγής τού ονόματος τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας και η εφημερίδα «Αθηνά» δεν είχε μεταβάλει την επικριτική στάση της απέναντι στη Φ.Ε., εξακολουθώντας να αντιπολιτεύεται τις εκάστοτε κυβερνήσεις τής χώρας αλλά και ό,τι αυτές υποστήριζαν. Το 1856 πρωθυπουργός τής Ελλάδας ήταν ο Δ. Βούλγαρης, γνωστός για τις μεθόδους που μετήρχετο για να κερδίσει τις εκλογικές αναμετρήσεις, κάτι που ο αρθρογράφος φυσικά δεν ενέκρινε. Όμως και για την Ελλάδα το 1856 ήταν έτος ταραγμένο πολιτικά. Το κλίμα είχε επιβαρυνθεί λόγω τής κατάληψης τού Πειραιά και των Αθηνών από τις αγγλικές και τις γαλλικές δυνάμεις, διότι ο Όθων υποδαύλιζε την εξέγερση των Ελλήνων στις υπόδουλες περιοχές τής Ηπείρου, τής Θεσσαλίας και τής Μακεδονίας, ενέργεια αντίθετη προς τα συμφέροντά τους. Τό «Υπουργείο Κατοχής», όπως ονομάσθηκε η κυβέρνηση Αλέξ. Μαυροκορδάτου (που ήταν και πρόεδρος τής Φ.Ε.), ανέλαβε την εξουσία μετά την παύση τής κυβερνήσεως τού Αντ. Κριεζή από τον Όθωνα. Οι δυνάμεις κατοχής εξανάγκασαν την Ελλάδα να τηρήσει ουδετερότητα στον Ρωσοτουρκικό πόλεμο. Φυσικά ο βίος τής κυβερνήσεως εκείνης ήταν βραχύς. Η κυβέρνηση τού Δημ. Βούλγαρη, που διαδέχθηκε την προηγούμενη, είχε τα ίδια χαρακτηριστικά υποτελείας. Όταν γραφόταν το άρθρο αυτό ο γνωστός για τις εκλογικές του ατασθαλίες πολιτικός ήταν πρωθυπουργός ήδη ένα έτος και ο συντάκτης θεωρεί ότι οι πολιτικές ατασθαλίες έχουν επηρεάσει και τη διοίκηση τής ΦΕ.

Δημοσιευματα τού καθημερινού Τύπου για το Σχολείο τής Εταιρείας 1860-1870

 

Συνέλευση τής Φιλεκπαιδευτικης Εταιρείας

6mage0000848A[1]

Ο Λέων Μελάς (1812-1879) ήταν πολιτικός και συγγραφέας. Σπουδαιότερο έργο του ήταν το μυθιστόρημα«Γεροστάθης». Διετέλεσε με επιτυχία υπουργός Δικαιοσύνης, Εκκλησιαστικών και Παιδείας, καθηγητής Πανεπιστημίου, ανώτατος δικαστικός και δικηγόρος και πρόεδρος τής ΦΕ.

Το Διοικητικό Συμβούλιο τής Φ.Ε. όταν έγινε η Συνέλευση απετελείτο από τους εξής: Πρόεδρος: Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος, Αντιπρόεδρος: Γεώργιος Πραΐδης, Γραμματεύς: Νικόλαος Δραγούμης (παραιτήθηκε οικειοθελώς), μέλη: Λέων Μελάς, Α. Μάμουκας, Π. Γιαννόπουλος, Δ. Λεβίδης, Π. Ρομποτής, Δρ. Δρόσος, Ι. Βούρος, Ι. Μάτσας, Γ. Κωνσταντινίδης. Τα θέματά που θα συνεζητούντα ήταν η εξέταση τής κατάστασης στα Σχολεία τής Φ.Ε. και η αντικατάσταση κάποιων μελών τα οποία ήθελαν να αποχωρήσουν. Εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι τα μέλη τής Φ.Ε. γνώριζαν καλά τα επικριτικά σχόλια των εφημερίδων και εξέφρασαν τη δυσφορία τους για τη στάση των δημοσιογράφων. Ακόμη, επαίνεσαν το Δ.Σ. γιατί έπεισε την άριστη διευθύντρια Αμεναΐδα Καβανιάρη να παραμείνει στο Σχολείο. Στο δημοσίευμα αναφέρονται και τα ονόματα κάποιων επιφανών συμβούλων τής Φ.Ε. Αναφερόμαστε σε κάποιους από αυτούς.

Δημοσιεύματα τού καθημερινού Τύπου για το Σχολείο τής Εταιρείας 1870-1880

 

Η βασίλισσα Όλγα και το Αρσάκειο 

olga[1]

Η βασίλισσα Όλγα. Η προσωπογραφία της φιλοτεχνήθηκε στη Ρωσία από Γερμανό ζωγράφο. Απεικονίζεται ως δούκισσα τής Ρωσίας λίγο πριν από τους αρραβώνες της με τον Γεώργιο Α΄ (συλλογή Μουσείου Μπενάκη).    

Η βασίλισσα Όλγα καταγόταν από τη Ρωσία, ήταν ανηψιά τού Τσάρου, ορθόδοξη στο Θρήσκευμα. Ήρθε στην Ελλάδα πολύ νέα και η επικοινωνία με τις νεαρές Αρσακειάδες αποτελούσε ευχάριστο διάλειμμα από την ενασχόλησή της με τα βασιλικά καθηκοντα. Το 1871, όταν γράφτηκε το δημοσίευμα, ήταν μόλις 20 ετών. Πολλές Κυριακές εκκλησιαζόταν στο ναό τού Αρσακείου μαζί με τις μαθήτριες. Η παρουσία της σε ένα Παρθεναγωγείο άλλωστε δεν θα προξενούσε σχόλια. Το Σχολείο αποτελούσε γι αυτήν οικείο και ευχάριστο περιβάλλον, γι’ αυτό και το επισκεπτόταν συχνά. Με δική της προτροπή μάλιστα δημιουργήθηκε χορωδία μαθητριών, η οποία έψαλλε κατά τη διάρκεια τής Θείας Λειτουργίας. Πήγαινε συχνά στο Σχολείο στις συναναστροφές τού Σαββάτου μαζί με τα παιδιά της και πολλές φορές τη συνόδευε και ο βασιλιάς Γεώργιος.

Δημοσιεύματα τού καθημερινού Τύπου για το Σχολείο τής Εταιρείας από το 1880 έως το 1939

 

Σπουδές νηπιαγωγού

Mαθητές και μαθήτριες τού Νηπιαγωγείου των Απόρων τής Φ.Ε. Δεξιά διακρίνεται η νηπιαγωγός Ελένη Σμιθ. Οι μικροί μαθητές φωτογραφίζονται με τα παιχνίδια τους. Φωτογραφία από το λεύκωμα τού 1886.

Η Φιλεκπαιδευτική Εταιρεία από το 1841 είχε ιδρύσει το πρώτο της νηπιακό τμήμα στην «οικία Δοσίου», την οποία τότε μίσθωνε ως σχολικό κτήριο. Επισήμως ίδρυσε Νηπιαγωγείο το 1865, ενώ το 1867 και μετά από τη δωρεά τού Μιχαήλ Σπάρταλη η Φ.Ε. έστειλε στο Παρίσι την Ιφιγένεια Δημητριάδου για εξειδικευμένες σπουδές σχετικά με την εκπαίδευση των νηπίων. Από το 1873 και μετά ένας αριθμός των αποφοίτων τού Παρθεναγωγείου έπαιρνε δίπλωμα νηπιαγωγού. Προφανώς η νέα που αναφέρεται στο παρακάτω δημοσίευμα είχε εκπαιδευτεί στη μέθοδο που έφερε από το Παρίσι η Ιφιγένεια Δημητριάδου. Αξίζει να σημειωθεί ότι το ελληνικό κράτος ίδρυσε νηπιαγωγείο για πρώτη φορά το 1895. Φαίνεται ότι η μαθήτρια Καλλιόπη Κοτζιά ήταν ορφανή πατρός, γι’ αυτό και δεν αναφέρεται όνομα πατέρα.