Ραφαήλ Παριζίνης. Διδάσκαλος πιάνου στο Αρσάκειο

Το όνομα τού διευθυντή ορχήστρας, μουσικοδιδάσκαλου και συνθέτη Ραφαήλ Παριζίνη (Raphael Parisini) αναφέρεται συχνά στη βιβλιογραφία για τη μουσική στην Ελλάδα. O γνωστός μουσικός έπαιξε καταλυτικό ρόλο στη διαμόρφωση τής μουσικής ζωής τής Αθήνα στην εποχή τού Όθωνα και τού Γεωργίου A΄. Ο Παριζίνι, γιος τού Ιταλού αρχιμουσικού όπερας Ινιάτσιο Παριζίνι, ήταν φιλέλληνας, συνθέτης, αρχιμουσικός, βιολοντσελίστας και μουσικοδιδάσκαλος. Όπως όλοι οι ξένοι μουσικοί που ήρθαν στην Ελλάδα τον 19ο αι., προσέφερε και αυτός τις υπηρεσίες του στην αρχή ιδιωτικά, αργότερα σε ιδιωτικά εκπαιδευτήρια, σε στρατιωτικές μπάντες, σε ορφανοτροφεία ή σε μουσικούς συλλόγους και εταιρείες.

O κύριος Παριζίνης εδίδαξε κλειδοκύμβαλον εις τας μαθητρίας από το 1853 μέχρι το 1860. ( ΕΛΙΑ)

Λόγω τής μεγάλης συνεισφοράς του γρήγορα το όνομά του εξελληνίστηκε και όλοι τον αποκαλούσαν «ο Παριζίνης». Πριν από την εγκατάστασή του στην Αθήνα είχε συνεργαστεί με τον Μάντζαρο στη Φιλαρμονική Εταιρεία Κέρκυρας. Ήταν μουσικός διευθυντής τής Φιλαρμονικής Εταιρείας «Ευτέρπη», όπου δίδαξε το μάθημα τής Ωδικής σε μαθήτριες δημοτικών σχολείων, καθώς και πολυφωνική εκκλησιαστική μουσική, αρμονία, αντίστιξη και σύνθεση, τσέλο, φλάουτο και κλαρινέτο στους μαθητές τής Εταιρείας.

Στο Αρσάκειο δίδαξε μέχρι το 1853 ως καθηγητής μουσικής και πιάνου, εν μέρει αμισθί (Lerch, 2015, 26-27). Στα Πρακτικά τού Δ.Σ. τής Φ.Ε. διαβάζουμε: «O κύριος Παριζίνης εδίδαξε κλειδοκύμβαλον εις τας μαθητρίας από το 1853 μέχρι το 1860». Εκείνος μάλιστα έγραψε και τη μουσική ενός «Ύμνου των Ευεργετών». Ο Παριζίνης στις επιστολές του προς τον μέντορά του Νικόλαο Χαλικιόπουλο Μάντζαρο, που βρισκόταν στην Κέρκυρα, μιλά για το έργο του στο Αρσάκειο και το Ινστιτούτο Βάστα, για το οποίο όμως δεν υπάρχουν άλλες πληροφορίες (Lerch, 2015, 27-28). Η απόλυσή του το 1859 από τη θέση του στο Αρσάκειο πραγματοποιήθηκε –«μετ’ ευαρεσκείας»–, κατόπιν εντολής, όπως υποψιάζεται ο Σαμπάνης, τής φίλα προσκείμενης στην Αυστρία Αυλής, λόγω τής δράσης τού Παριζίνη υπέρ τής ιταλικής ενοποίησης [Ιl Risorgimento] (Σαμπάνης, 2011, 1808). Οι μαθήτριες τού Αρσακείου στις οποίες δίδασκε πιάνο ο Παριζίνης είχαν εξαιρετικές επιδόσεις. Αυτό τονίζεται συστηματικά στα άρθρα των εφημερίδων σχετικά με τις ετήσιες εξετάσεις τού Αρσακείου. Τα μαθήματα πιάνου κόστιζαν επιπλέον δίδακτρα και μόνο το 5% περίπου των μαθητριών έκαναν χρήση τής δυνατότητας αυτής. Το 1858, σε μια εκδήλωση στο πλαίσιο των εξετάσεων τού Σχολλείου παίχτηκε μια διασκευή όπερας για τέσσερα πιάνα από τον Παριζίνη. Όμως ο ίδιος επεξεργάστηκε και άλλες όπερες, ανάλογα με τις ικανότητες των μαθητριών του (ό.π., 1801-1802).

Δίδαξε επίσης τσέλο στο Ωδείο Αθηνών κατά το σχολικό έτος 1874-1875, όμως τη χρονιά εκείνη το έργο του διεκόπη από τον αιφνίδιο θάνατό του.

Για την προσφορά του ο Παριζίνης ανακηρύχθηκε παμψηφεί ευεργέτης τής Φιλαρμονικής Εταιρείας «Ευτέρπη», ενώ, παράλληλα με την ομόθυμη αναγνώριση των συγχρόνων του, τιμήθηκε από την ελληνική πολιτεία με τον «Αργυρό Σταυρό των Ιπποτών» για την αφιλοκερδή διδασκαλία τής φωνητικής μουσικής στα δημοτικά εκπαιδευτήρια. Η κηδεία του έγινε δημοσία δαπάνη με τη συνοδία τής μπάντας τής Βασιλικής Φρουράς, των μελών τής Εταιρείας και πλήθους κόσμου.

Παναγιώτα Αναστ. Ατσαβέ

φιλόλογος - ιστορικός

* Το κείμενο βασίζεται σε στοιχεία από το Αρχείο τής Φ.Ε., την ανέκδοτη ιστορία τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας τού Στέφανου Γαλάτη και το Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό τής Εκδοτικής Αθηνών.