Αρσάκειο Κερκύρας
Σε μια εποχή που το κράτος δεν ιδρύει σχολεία τα οποία να προσφέρουν ανώτερη και επαγγελματική εκπαίδευση στις γυναίκες, η Φιλεκπαιδευτική Εταιρεία, λίγο πριν συμπληρώσει την πρώτη πεντηκονταετία τού βίου της, προχώρησε στην ίδρυση και τη συντήρηση Παρθεναγωγείων όχι μόνο στην πρωτεύουσα αλλά και σε άλλα κομβικά σημεία τής χώρας. Το ΔΣ τής Εταιρείας ήταν αποφασισμένο να έχει παρουσία σε όλες τις μεγάλες ιστορικές στιγμές τού έθνους προσφέροντας, ακόμα και χωρίς κέρδος, μόρφωση στις Ελληνίδες.
Το λιμάνι τής Κέρκυρας όπως ήταν το 1924.
Στις 21 Μαΐου 1864 υπογράφτηκε συνθήκη μεταξύ των τριών Δυνάμεων, Αγγλίας, Γαλλίας και Ρωσίας, με την οποία τα Επτάνησα πέρασαν οριστικά στην ελληνική κυριαρχία. Τα Επτάνησα, μια ελληνική περιοχή που δεν είχε βιώσει την τουρκική κυριαρχία αλλά είχε βαθύτατη δυτική επίδραση, χρειάζονταν ελληνική παιδεία. Έτσι, σε αντίθεση προς τα άλλα Αρσάκεια σχολεία εκτός Αθηνών, η ΦΕ αποφάσισε να ιδρύσει εκεί πλήρες σχολείο με Παρθεναγωγείο, από το οποίο θα αποφοιτούσαν δασκάλες. Για τη δημιουργία των σχολείων αυτών το Αρσάκειο συνεργαζόταν με τους Δήμους κάθε περιοχής, οι οποίοι αναλάμβαναν την υποχρέωση να παραχωρήσουν κτήριο στη Φιλεκπαιδευτική Εταιρεία και εκείνη με τη σειρά της επέλεγε και πλήρωνε τους εκπαιδευτικούς και το βοηθητικό προσωπικό, εφοδίαζε το Σχολείο με εποπτικό υλικό και είχε την εποπτεία του.
Το Αρσάκειο Κερκύρας ήταν το πρώτο πλήρες Σχολείο που λειτούργησε η Φιλεκπαιδευτική Εταιρεία εκτός Αθηνών. Μετά την ένωση των Επτανήσων με την Ελλάδα το 1864, το ΔΣ σκέφτηκε να ιδρύσει Σχολείο στα Επτάνησα, όπου θα μπορούσαν να σπουδάσουν οι νεαρές κοπέλες όχι μόνο των Επτανήσων αλλά και τής γειτονικής Ηπείρου. Παρά το γεγονός ότι η Κεφαλονιά είχε επανειλημμένως ζητήσει την ίδρυση Αρσακείου εκεί, η Εταιρεία προτίμησε την Κέρκυρα λόγω τής γεωγραφικής της θέσης που εξυπηρετούσε καλύτερα τον δεύτερο στόχο. Έτσι το 1866 ιδρύθηκε το Αρσάκειο Κερκύρας.
Η εσωτερική αυλή τού Σχολείου όπως είναι σήμερα. Το κτήριο τού Αρσακείου βρίσκεται στην παραδοσιακή παλιά πόλη τής Κέρκυρας, στην περιοχή τού Αγίου Αντωνίου. Κατά τον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο υπέστη μεγάλες ζημιές από τον βομβαρδισμό. Όπως και ολόκληρος ο οικισμός είναι διατηρητέο μνημείο και σήμερα στεγάζει δημοτικό σχολείο. (Από το Αρχείο τής ΦΕ)
Στην πόλη τής Κέρκυρας ενοικιάστηκε κτήριο έναντι 130 δρχ. τον μήνα. Η ελληνική κυβέρνηση προσέφερε στη ΦΕ εφάπαξ ενίσχυση 10.000 δρχ. Την οργάνωση τού Σχολείου ανέλαβε η Καλλιόπη Πετροκοκκίνου, η οποία εργάστηκε για τον σκοπό αυτό με πολύ ζήλο. Σε διάστημα μόλις δύο μηνών οργάνωσε ένα πλήρες Παρθεναγωγείο. Τη διεύθυνσή του αργότερα ανέλαβε η Μαυρέττα Κίτσου, τη διεύθυνση τού Νηπιαγωγείου ανέλαβε η Χρυσάνθη Πρέβελη και τού Αλληλοδιδακτικού η Κλεοπάτρα Μιχαλοπούλου. Τα επόμενα χρόνια τη διεύθυνση ανέλαβαν η Βασιλική Τσίμα, η Αγγελική Μαυρέα-Βασιλακοπούλου, η Ελένη Βαρουξάκη το 1917, η Ελένη Σταμπόγλη το 1924 και τέλος ο Ανδρέας Ραυτόπουλος.
Απόφοιτες τού Αρσακείου Κερκύρας το 1913. Πρόκειται για την παλαιότερη φωτογραφία αποφοίτων τού Αρσακείου Κερκύρας στο Αρχείο τής ΦΕ. Ακολουθεί το παραδοσιακό στήσιμο που συναντούμε σε όλες τις φωτογραφίες τού Αρσακείου Κερκύρας. (Από το Αρχείο τής ΦΕ)
Το κτήριο στο οποίο στεγάστηκε το Σχολείο βρίσκεται στην παλαιά πόλη, στην οδό Νικηφόρου Θεοτόκη 97, δίπλα στον Καθολικό Ναό τού Αγίου Φραγκίσκου, στην περιοχή τού Αγίου Αντωνίου. Το 1882 επισκευάστηκε με χρήματα από το κληροδότημα τ΄τς Αγγελικής Μόστρα. Το κτήριο, όπως και όλα τής παλαιάς πόλης, είναι διατηρητέο και σήμερα στεγάζει το 5ο Δημοτικό Σχολείο τής Κέρκυρας.
Απόφοιτες τού Αρσακείου Κερκύρας το σχολικό έτος 1933-1934. Στην πρώτη σειρά από αριστερά διακρίνονται οι μαθήτριες Περούλη, Μπούζη Λόλα, Ρικάκη-Βούλγαρη Λένα, ο σκύλος τής διευθύντριας, Μανδηλά Ελένη, Τρέντα Μαρία, Δήμα Έλλη, Πολίτη Ειρήνη. Στη δεύτερη σειρά οι καθηγητές Πουλημένος Δ., Ραυτόπουλος Ανδρ., Κομιανού Ευτυχία, Καραβανά Σ., Σταμπόγλη Ελένη (διευθύντρια), Νικοκάβουρα Αγάθη, Σούκα Ρουμπίνη, Περίδης Γεώργιος, Ρομποτής Γεράσιμος. Στην τρίτη σειρά από αριστερά Κάπου-Μπούα Ειρήνη, Αναγνώστη-Μάτιτου Νίτσα, Μουμούρ Αρήτη, Ζάππα Σταυρούλα, Βλάχου Αικατερίνη, Σαχλίκη Αμαλία, Καβαδία Ελένη, ο επιστάτης κ. Αντώνης. Στην τέταρτη σειρά Ρίγγα Μαρία, Ρίζου Θεανώ, Δούη-Ρέβελη Ειρήνη, Κασταμονίτη-Κωνσταντουλάκη Μαρία, Καρατζά-Κουρή Σοφία, Γεράρδη Αλίκη, Βλάχου Αναστασία, Μοναστηριώτη Άννα, Σπίγκου-Κάντα Ειρήνη.
Όπως αναφέρει ο Ε. Ασώπιος[1] «ο τόπος εδέχθη το καθίδρυμα τούτον με τοιούτον ζήλον και ενθουσιασμόν, ώστε προοιωνίζεται μέλλον αξιολογώτατον». Σύμφωνα με τον κανονισμό τού 1870 «Το εν Κερκὐρᾳ Παρθεναγωγείον» περιελάμβανε: α) Προκαταρκτικό Σχολείο, β) Ελληνικό Σχολείο, γ) Νηπιαγωγείο και δ) Διδασκαλείο. Το 1930 ιδρύθηκε εκεί και Γυμνάσιο, το οποίο διηύθυνε η Αγάθη Νικοκάβουρα, μια εξέχουσα μορφή των Γραμμάτων στην Κέρκυρα. Το Παρθεναγωγείο τής Κέρκυρας αναγνωρίστηκε από το Υπουργείο Παιδείας με το Διάταγμα τής 24ης Απριλίου 1881, ως Διδασκαλείο τού Κράτους, ισότιμο με το Διδασκαλείο τής Αθήνας. Το 1871 φοιτούσαν σε αυτό 211 μαθήτριες και ο αριθμός τους αυξανόταν κάθε χρόνο, αφού σπούδαζαν εκεί και υπότροφοι μαθήτριες από τα γειτονικά νησιά, την Ήπειρο, τη Μικρά Ασία (μετά το 1922) και άλλες περιοχές τής χώρας. Λόγω τής ιδιαιτερότητας τής περιοχής στο Σχολείο διδασκόταν, εκτός προγράμματος, και η ιταλική γλώσσα.
Τελειόφοιτες τού 1933. Στη δεύτερη σειρά οι εκπαιδευτικοί Δ. Πουλημένος (θεολόγος), Πανόπουλος (παιδαγωγός), Ευ. Κομμανού (γυμνάστρια), η καθηγήτρια των Γαλλικών που οι μαθήτριες φώναζαν “Jusquela”, Eλ. Σταμπόγλη (διευθύντρια), Αγ. Νικοκάβουρα (φιλόλογος), Σούκα (επιμελήτρια), Περίδης (φυσικός) και Ρομποτής (μαθηματικός). (Από το Αρχείο τής ΦΕ)
Πρόεδροι τής Διοικούσας Επιτροπής τού Αρσακείου Κερκύρας διετέλεσαν οι Σπ. Βεντουράς, Αντ. Κασταμονίτης, Σπ. Γερακάρης, Ν. Μαρκέτος, Κ. Παλατιανός και Ν. Καλοσγούρος. Η Φιλεκπαιδευτική Εταιρεία εφοδίασε το Σχολείο με όργανα για τη διδασκαλία τής Φυσικής, τής Χημείας και τής Σουηδικής Γυμναστικής. Πολλοί αξιόλογοι εκπαιδευτικοί δίδαξαν σε αυτό, όπως ο Ν. Λούβαρης, ο Μ. Σακελλαρόπουλος, ο Γερ. Ρομποτής, ένας από τους σημαντικότερους μουσικοπαιδαγωγούς τής Κερκυρας, ο Κάρολος ντε λα Παλούδ, Ελβετοκερκυραίος γυμναστής και καθηγητής Φυσικής Αγωγής, και η γνωστή συγγραφέας Κατίνα Παπά, η οποία ήταν και απόφοιτος τού Σχολείου. Από το Αρσάκειο Κερκύρας αποφοίτησε και η ζωγράφος Μαρία Δεσύλα-Λαβράνου, η οποία μάλιστα διαπίστωσε το ταλέντο της στη Ζωγραφική όταν βραβεύτηκε σε σχετικό διαγωνισμό που είχε διοργανώσει το Σχολείο. 
Γυμναστικές επιδείξεις τού Αρσακείου Κερκύρας στη Σπιανάδα. Οι μαθήτριες φορούσαν ομοιόμορφη λευκή στολή. Τη μπλε διακόσμηση στον ποδόγυρο και στη μέση είχαν κεντήσει οι ίδιες οι μαθήτριες. (Από το Αρχείο τής ΦΕ)
Το Αρσάκειο Κερκύρας σταμάτησε να δέχεται νέες εγγραφές το 1934 αλλά συνέχισε να λειτουργεί μέχρι την αποφοίτηση και των τελευταίων μαθητριών του. Το 1937, βάσει νόμου, το κράτος κατάργησε τα Διδασκαλεία και ίδρυσε τις Παιδαγωγικές Ακαδημίες. Το Σχολείο τα τελευταία χρόνια παρουσίαζε μεγάλο οικονομικό έλλειμμα, αλλά η ΦΕ συνέχισε να το χρηματοδοτεί για λόγους εθνικούς.
Τρεις Αρσακειάδες τελειόφοιτες τού 1927 κατά τη διάρκεια εκδρομής στο Μον Ρεπό. (Από το Αρχείο τής ΦΕ)
Η ανταλλαγή λευκωμάτων συνηθιζόταν μεταξύ των νεαρών μαθητριών, οι οποίες καλούνταν να απαντήσουν σε ερωτήσεις τύπου «Τι εστίν έρως», «Ποια είναι η μεγαλύτερή σου επιθυμία» κ.ά. Το λεύκωμα ανήκε στη σπουδάστρια τού Αρσακείου Διδασκαλείου Όλγα Νικολαΐδου, που φοίτησε στο Αρσάκειο Κέρκυρας το διάστημα 1924-1929. (Από το Αρχείο τής ΦΕ)
Απόδειξη από την αποστολή τής μισθοδοσίας τού προσωπικού τού Αρσακείου Κερκύρας (ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ)
