Αρσάκειο Προκαταρτικό Σχολείο Αβίας Μάνης

Η Αβία είναι η περιοχή που βρίσκεται μεταξύ Καλαμάτας και Καρδαμύλης ανάμεσα στις ακτές τού Μεσσηνιακού κόλπου και τον Ταΰγετο. Όλη σχεδόν η ακτή είναι βραχώδης και χωρίς λιμάνι. Οι κύριοι οικισμοί τής περιοχής είναι οι: Αλμυρός, Μικρή Μαντινεία, Αρχοντικό Αβίας, Παλιοχώρα Αβίας και Ακρογιάλι. Στο κέντρο τής περιοχής βρίσκεται ο Κάμπος, το παλιό κεφαλοχώρι.

Στις αρχές τού 15ου αιώνα στη θέση τής αρχαίας Αβίας χτίστηκε το κάστρο τής Μαντίνειας, που ανήκε στους Ενετούς. Λόγω, όμως, των πειρατικών επιδρομών η περιοχή εγκαταλείφθηκε από τους κατοίκους της ώς τα μέσα τού 19ου αι, οπότε άρχισαν να εγκαθίστανται ξανά στην παραλιακή ζώνη, δημιουργώντας τους οικισμούς Παλιόχωρα, Αρχοντικό και Ακρογιάλι.

Άποψη της Αβίας Μάνης όπως είναι σήμερα.

Εκεί το 1874 η Φιλεκπαιδευτική Εταιρεία αποφάσισε να ιδρύσει ένα από τα «εν Δήμοις σχολεία» της. Απορίας άξιον είναι πώς το Δ.Σ. τής Φ.Ε. αποφάσισε να δημιουργήσει σχολείο σε μια απομακρυσμένη περιοχή, όπου θα ήταν πολύ δύσκολο να ασκήσει εποπτεία. Οι πηγές δεν αναφέρουν κάτι συγκεκριμένο. Όμως ο Κάμπος Αβίας ήταν ο τόπος γεννήσεως τού Αλέξανδρου Κουμουνδούρου, ο οποίος είχε εκλεγεί για πρώτη φορά βουλευτής Μεσσήνης το 1850 και έκτοτε διαδραμάτισε βασικό ρόλο στα πολιτικά δρώμενα της χώρας. Μάλιστα το 1865 ίδρυσε το Εθνικό κόμμα. Ο ίδιος δεν έκρυψε ποτέ ότι στη γενέτειρά του μιλούσε Αρβανίτικα, γι’ αυτό φαίνεται ότι ζήτησε από τη Φ.Ε. να ιδρύσει ένα από τα «εν Δήμοις σχολεία» της στην πατρίδα του.

Φαίνεται όμως ότι δεν αρκούσε η καλή διάθεση τού Αλ. Κουμουνδούρου για να ευοδωθεί η προσπάθεια. Οι τοπικές αρχές, ενώ είχαν υποσχεθεί ότι θα προσφέρουν οίκημα για να στεγασθεί το σχολείο, συνεχώς κωλυσιεργούσαν. Όταν το 1874 έφτασε εκεί η δασκάλα Θεανώ Χορμόβα η οποία βρήκε το απόλυτο χάος. Έγραψε σχετικώς στη Φιλεκπαιδευτική Εταιρεία, που στη συνέχειαμε αυστηρή επιστολή ζήτησε από τις αρχές τής περιοχής να τηρήσουν τις υποσχέσεις τους. Υπό τις συνθήκες αυτές, όμως, το Σχολείο λειτούργησε μόνο έναν χρόνο και μετά έκλεισε, κυρίως λόγω ελλείψεως μαθητριών.

• Το κείμενο βασίστηκε σε πληροφορίες από το Αρχείο τής Φ.Ε., την ανέκδοτη ιστορία τού Στ. Γαλάτη «Φιλεκπαιδευτική Εταιρεία, 1836-1936» και τον τόμο «Η εν Αθήναις Φιλεκπαιδευτική Εταιρεία, Αρσάκεια – Τοσίτσεια Σχολεία 160 χρόνια παιδείας».