- Πληροφοριακά Στοιχεία
- Κατηγορία: Ευεργέτες
- Εμφανίσεις: 336
Αναζητώντας τον Απόστολο Αρσάκη στη σύγχρονη Ρουμανία
Η σύγχρονη Ρουμανία δεν είναι απλά μια χώρα με ωραία τοπία, γραφικά χωριά και ιδιαίτερη λαϊκή μουσική. Είναι μια μεγάλη χώρα με πληθώρα μεσαιωνικών πόλεων και οικισμών. Τα υπέροχα και καλοδιατηρημένα κάστρα αποδεικνύουν την ιστορία της και τα μεγάλα μοναστήρια της μαρτυρούν τη βαθιά πίστη των ανθρώπων.
Η παρουσία των Ελλήνων στη Ρουμανία ξεκίνησε 27 αιώνες πριν. Η Ίστρος (σημερινή Κωστάντζα) ήταν η πρώτη ελληνική πόλη που ιδρύθηκε στο σημερινό έδαφος της Ρουμανίας το 630 π.Χ. περίπου. Φαναριώτες έγιναν και ηγεμόνες τής περιοχής. Στα εδάφη τής ρωμαϊκής επαρχίας τής Δακίας, δημιουργήθηκε το 1859 η σύγχρονη Ρουμανία μετά την ένωση Μολδαβίας και Βλαχίας.
Μια σύγχρονη όψη τού Βουκουρεστίου
Το νέο κράτος ονομάσθηκε επίσημα Romania το 1866. Το να αναζητάς τα ίχνη ενός Έλληνα σε μια χώρα 238.391 τ. χλμ. και 19.524.000 κατοίκων μετά από τόσα χρόνια μπορεί να είναι δύσκολο αλλά σίγουρα δεν προκαλεί έκπληξη σε κανέναν. Εξάλλου ο Απόστολος Αρσάκης δεν είναι οποιοσδήποτε Έλληνας, αλλά ο άνθρωπος στον οποίο η σύγχρονη Ρουμανία οφείλει την ύπαρξή της μετά την ένωση τής Βλαχίας και τής Μολδαβίας.
To 2012 το ρουμανικό κράτος γιόρτασε τη συμπλήρωση 150 χρόνων από τη δημιουργία τού Υπουργείου Εξωτερικών. Για τον σκοπό αυτό κυκλοφόρησε σειρά γραμματοσήμων, ένα εκ των οποίων έφερε τη μορφή τού Αποστόλου Αρσάκη, ο οποίος υπήρξε ο πρώτος υπουργός Εξωτερικών τού ρουμανικού κράτους. Τα γραμματόσημα κυκλοφόρησαν στις 25 Απριλίου 2012.
Το αναμνηστικό γραμματόσημο για τα 150 χρόνια τού Υπουργείου Εξωτερικών τής Ρουμανίας
Για τον ίδιο λόγο κυκλοφόρησε ασημένιο νόμισμα των 10 lei με τις μορφές τού Αλεξάνδρου Κούζα, τού πρώτου πρωθυπουργού τής χώρας, και τού Απόστολου Αρσάκη, που ήταν ο πρώτος υπουργός Εξωτερικών, από τη μία πλευρά και το κτήριο τού Υπουργείου Εξωτερικών από την άλλη. Το νόμισμα φέρει την επιγραφή «Ministrul Afacerilor Externe, Semper Fideliς Patriae, 150 ani.
Το αναμνηστικό νόμισμα των 10 λει που κυκλοφόρησε για τα 150 χρόνια τού Υπουργείου Εξωτερικών τής Ρουμανίας.
Η μνήμη τού μεγάλου αυτού Έλληνα τού 19ου αιώνα είναι ακόμα ζωντανή στη δεύτερη πατρίδα του, την ποία υπηρέτησε με πίστη και συνέπεια. Ας προσπαθήσουμε, λοιπόν, να δούμε ποια σημεία στην σημερινή Ρουμανία θυμίζουν τον μεγάλο ευεργέτη, ξεκινώντας από την πρωτεύουσα τού κράτους, το Βουκουρέστι.
Ο Απόστολος Αρσάκης στο Βουκουρέστι
Γκραβούρα τού Βουκουρεστίου την εποχή τού Αρσάκη.
Το Χάνι Λουί Μανούκ το 1841
Το μεγαλύτερο μέρος τής ζωής του ο Αρσάκης έζησε στο Βουκουρέστι. Εκεί εργάστηκε για πρώτη φορά ως γιατρός, εκεί ξεκίνησε η πολιτική του καριέρα. Σίγουρα διέθετε κάποια κατοικία στην πόλη, όμως το πέρασμα τού χρόνου έχει απαλείψει κάθε μνήμη για το πού βρισκόταν. Ακόμα μέχρι σήμερα όμως υπάρχουν γωνίες στην πόλη τού Βουκουρεστίου όπου η προσωπικότητα τού Αρσάκη άφησε ανεξίτηλα τα σημάδια της.
Ακαδημία τού Βουκουρεστίου
Όταν ο Απόστολο Αρσάκης έφθασε στη Ρουμανία, μικρό παιδί, διδάχθηκε Ελληνικά για πρώτη φορά, είτε από οικοδιδάσκαλο, είτε στην υπάρχουσα εκεί «Ακαδημία».
Το 1679 είχε ιδρυθεί στο Βουκουρέστι ελληνικό σχολείο, το οποίο ονομαζόταν «Ακαδημία τού Αγίου Σάββα», «Λύκειο», «Αυθεντική ή Ηγεμονική Ακαδημία». Στην αρχή πνευματικός οδηγός τής σχολής υπήρξε ο Θεόφιλος Κορυδαλέας και οι πρώτοι δάσκαλοι τής σχολής ο Αντώνιος Σεβαστός Κυμινήτης και ο Χρύσανθος Νοταράς, που υπήρξαν μαθητές του. Το 1690 στη σχολή ιδρύθηκε τυπογραφείο.
Όλοι οι Φαναριώτες ηγεμόνες τής Βλαχίας συνέβαλαν με μεταρρυθμίσεις στην εύρυθμη λειτουργία και την άνθηση τής σχολής. Με το χρυσόβουλο τού 1776 δόθηκε νέα πνοή στην Ακαδημία. Δημιουργήθηκαν πέντε συνολικά τάξεις, κάθε μία των οποίων διαρκούσε τρία χρόνια. Ως έτος εγγραφής των μαθητών ορίστηκε το έβδομο έτος τής ηλικίας τους. Αυξήθηκε ο αριθμός των διδασκόντων και τα μαθήματα χωρίστηκαν σε τρεις κύκλους: τα γραμματικά, τα εγκύκλια και των ξένων γλωσσών. Δάσκαλοι τής Ακαδημίας υπήρξαν σημαντικοί λόγιοι τής εποχής. Δεν είναι βέβαιο αν ο Αρσάκης φοίτησε για λίγο στη σχολή αυτή. Οι περισσότερες πηγές μαρτυρούν ότι εκπαιδεύτηκε από δασκάλους κατ’ οίκον. Όμως η ύπαρξη τής Ακαδημίας δείχνει το υψηλό μορφωτικό επίπεδο των Ελλήνων τού Βουκουρεστίου την εποχή εκείνη.
Άποψη τής Ακαδημίας τού Βουκουρεστίου και κάτοψη τού κτηρίου
Στις αρχές τού 19ου αι., με παροτρύνσεις τού Ιγνάτιου Ουγγροβλαχίας, θεσπίστηκε νέος κανονισμός με συγκεκριμένες οδηγίες-διατάξεις για την έναρξη σχολικού έτους, τους δασκάλους, τον τρόπο διδασκαλίας, τη διδακτέα ύλη, τους μαθητές, τις εξετάσεις, τη διάρκεια τού σχολικού έτους. Τα μαθήματα χωρίζονταν σε τρεις ομάδες: τις Επιστήμες, τη Φιλολογία και τις ξένες γλώσσες. Αγοράστηκαν από το εξωτερικό τεχνικός εξοπλισμός και όργανα για την καλύτερη εκμάθηση τής Φυσικής και τής Χημείας. Στις ξένες γλώσσες διατηρήθηκε η παράδοση τής σχολής. Καινοτομία αποτέλεσε ότι οι εξετάσεις διεξάγονταν ενώπιον κοινού.
Το νοσοκομείο Κολτέα
Το νοσοκομείο Κολτέα άνοιξε το 1704, με σκοπό να παρέχει περίθαλψη και εκπαίδευση. Είναι το παλαιότερο νοσοκομείο τού Βουκουρεστίου. Το υπέροχο αρχιτεκτονικά κτήριό του κτίστηκε από τον Μιχαήλ Κατακουζηνό για να χρησιμεύσει ως νοσοκομείο απόρων. Το 1739 πυρκαγιά κατέστρεψε μέρος τού οικοδομικού συμπλέγματος Κολτέα, συμπεριλαμβανομένου και μέρους τού νοσοκομείου και τής εκκλησίας. Ανοικοδομήθηκε και πάλι, αλλά αργότερα, το 1802, καταστράφηκε από σεισμό. Το νεοκλασικό κτήριο που βλέπουμε σήμερα ολοκληρώθηκε το 1888. Μέχρι σήμερα το κτήριο στεγάζονται υπηρεσίες τού Κέντρου Υγείας. Δίπλα στο νοσοκομείο υπήρχε ναός, για την αναστήλωση τού οποίου συνέβαλε και ο Αρσάκης. Ένα σχέδιο ανοικοδόμησης τού κτηρίου ξεκίνησε το 1836 και κράτησε 5 χρόνια. Όταν το νοσοκομείο λειτούργησε και πάλι είχε 60 κλίνες. Σε αυτό, μέχρι το 1852, στεγαζόταν μια μικρή χειρουργική σχολή.
Το νοσοκομείο Κολτέα. Αριστέρα διακρίνεται ο ναός
Το οικοδομικό σύμπλεγμα Κολτέα και ο ναός του όπως είναι σήμερα
Ο Απόστολος Αρσάκης το 1814 επέστρεψε στο Βουκουρέστι από τη Βιέννη. Το 1827 ορίστηκε αρχίατρος τής Βλαχίας και μέλος τού ιατρικού προσωπικού τού νοσοκομείου Κολτέα. Φρόντιζε προσωπικά και με επιτυχία την υγεία τού Ηγεμόνα Γρηγόρη Δ΄ Γκίκα και αυτό συνετέλεσε στο να αποκτήσει καλή φήμη ως γιατρός. Το 1828-1829, όταν ρωσικά στρατεύματα εισέβαλαν στη Βλαχία, εξαπλώθηκε επιδημία πανώλης και ο ιατρός Αρσάκης συνέβαλε στην καταπολέμησή της, εδραιώνοντας τη φήμη του ως γιατρού. Μάλιστα, ο τσάρος Νικόλαος ο Α΄, σε αναγνώριση των υπηρεσιών του, τού έστειλε δώρο ένα δαχτυλίδι. Την εποχή εκείνη είχαν επιτάξει το νοσοκομείο Κολτέα τα ρωσικά στρατεύματα και εκεί δεν εργάζονταν Ρουμάνοι γιατροί. Το ότι συνέχισε να εργάζεται εκεί ο Αρσάκης την περίοδο τής ρωσικής κατοχής οφείλεται στο ότι δεν ήταν Ρουμάνος, αλλά και στο ότι μιλούσε άψογα τα Ρωσικά. Το 1832-1833 έγινε αρχίατρος στο νοσοκομείο Κολτέα και συνετέλεσε στην ενοποίηση των μεγάλων νοσοκομείων με τη δημιουργία τής Αστικής Εφορίας Νοσοκομείων».
Νοσοκομείο Άγιος Παντελεήμων
Το 1839-1840 φαίνεται ότι ο Αρσάκης υπηρέτησε ως αρχίατρος στο νοσοκομείο «Παντελεήμων», όπου ίσως τον είχε διορίσει ο Αλέξανδρος Σούτσος.
Η σκήτη Δάρβαρι
Η σκήτη Δάρβαρι είναι μια μικρή εκκλησία που έκτισε ο Μιχαλάκης Δάρβαρι το 1834. Αρχικά ήταν μια ξύλινη εκκλησία χωρίς πύργο αφιερωμένη στην «Ανάσταση τού Αγίου Λαζάρου». .Όταν οικοδομήθηκε σε σχέδια του αρχιτέκτονα Georgie Simotta αφιερώθηκε στους Αγίους Κωνσταντίνο και Ελένη και στους Αρχαγγέλους Μιχαήλ και Γαβριήλ. Η αφιέρωση δεν είναι τυχαία, αφού ο πατέρας τού κτήτορος ήταν ο Κωνσταντίνος Δάρβαρι, διαπρεπής γιατρός στο Βουκουρέστι, και κτήτωρ ο Μιχαήλ Δάρβαρι.
Η σκήτη Δάρβαρι. Η κόγχη τού Ιερού
Η οικογένεια Δάρβαρι ήταν Βλάχοι από την Κλεισούρα τής Μακεδονίας. Πρόκειται για οικογένεια Βλάχων Βογιάρων που είχαν ανέλθει κοινωνικά και οικονομικά στην κοινωνία τού Βουκουρεστίου. Ο Κωνσταντίνος Δάρβαρι μάλιστα ήταν διαπρεπής γιατρός. Το 1933-1934 η σκήτη Δάρβαρι αναστηλώθηκε από τον ανιψιό τού ιδρυτή και η εκκλησία αγιογραφήθηκε από τον Ιωσήφ Κέμπερ σε νεοβυζαντινό ύφος. Το 1959 το προσκύνημα έκλεισε από τις κομμουνιστικές αρχές και οι 13 μοναχοί που κατοικούσαν εκεί με τον ηγούμενό τους μεταφέρθηκαν στο μοναστήρι τής Κερνίτσας. Ο ναός άνοιξε ξανά μόλις το 1996 από τον Πατριάρχη Ρουμανίας Teoctist Arăpasu. Η σκήτη Δάρβαρι βρίσκεται σε μια περιοχή τής πόλεως η οποία ακόμα διατηρεί την παλαιά καταπράσινη και ήρεμη όψη της.
Η αυλή τής σκήτης Δάρβαρι μπροστά στην είσοδο τής Εκκλησίας
Η είσοδος τού ναού τού αφιερωμένου στους Αγίους Κωνσταντίνο και Ελένη και στους Αρχαγγέλους Μιχαήλ και Γαβριήλ
Το εσωτερικό τού ναού στη σκήτη Δάρβαρι με το τέμπλο
Η σχέση τού Αποστόλου Αρσάκη με την οικογένεια Δάρβαρι είναι απλή. Παντρεύτηκε την κόρη τού γιατρού Κωνσταντίνου Δάρβαρι, Ελένη. O κτήτωρ τού ναού ήταν αδελφός τής συζύγου του και φαίνεται η οικογένεια Αρσάκη πρέπει να συνεισέφερε στο κτίσιμο τής εκκλησίας. Σε πολλές εκκλησίες συνηθίζεται στον τοίχο των κτητόρων, αυτόν που βρίσκεται απέναντι από το ιερό, να υπάρχουν τοιχογραφίες με τις μορφές των κτητόρων, χωρίς φωτοστέφανο φυσικά.
Ο Μιχαήλ Δάρβαρι με τη σύζυγό του Ελένη και τα παιδιά τους Κωνσταντίνο (το όνομα τού παππού του) και Αναστασία, από τον τοίχο των κτητόρων τής σκήτης Δάρβαρι
Η Ελένη Αρσάκη (το γένος Δάρβαρι), σύζυγος τού Αποστόλου Αρσάκη, με τις 2 κόρες της, Ελένη και Ολυμπία, από τον τοίχο των κτητόρων στη σκήτη Δάρβαρι
Το Εθνικό Μουσείο Ιστορίας τής Ρουμανίας
Το Μουσείο Ιστορίας τής Ρουμανίας βρίσκεται στο κέντρο τής πόλης, σε ένα υπέροχο αρχιτεκτονικά κτήριο, και παρουσιάζει εκθέματα από την ιστορία τής χώρας από την εποχή τής ρωμαϊκής κατάκτησης [φιλοξενεί αντίγραφο τής στήλης τού Τραϊανού που βρίσκεται στη Ρώμη και παρουσιάζει την κατάκτηση τής Δακίας], την ιστορία των Παραδουνάβιων ηγεμονιών, την ένωση τής Βλαχίας με τη Μολδαβία και τη δημιουργία τής σύγχρονης Ρουμανίας καθώς και γεγονότα τής νεότερης ιστορίας τού κράτους.
Δικαιωματικά ο Απόστολος Αρσάκης κατέχει μια θέση του στο Μουσείο αυτό. Σε μια μικρή αίθουσα, όπου εκτίθενται αντικείμενα και έγγραφα από την περίοδο που συζητείτο η ένωση των δύο ηγεμονιών, εκτίθεται μία φωτογραφία τού Απόστολου Αρσάκη, τού πρώτου υπουργού Εξωτερικών τού ρουμανικού κράτους.
Η φωτογραφία τού Αρσάκη που εκτίθεται στο Μουσείο Ιστορίας τής Ρουμανίας.
Το σημαντικότερο όμως έκθεμα τού Μουσείου που έχει άμεση σχέση με τον Αρσάκη είναι ο πίνακας τού Ρουμάνου ζωγράφου Theodor Aman με τίτλο «Η γέννηση τής Ρουμανίας».
Οι Παραδουνάβιες ηγεμονίες, στις όχθες του ποταμού Δούναβη, ήταν αυτόνομες με χριστιανό ηγεμόνα, υπό την επικυριαρχία τής Υψηλής Πύλης. Οι Ρώσοι και οι Τούρκοι συμβιβάστηκαν να κρατήσουν σε αυτό το ιδιότυπο καθεστώς τις δύο ηγεμονίες για να λειτουργήσουν ως ανάχωμα ανάμεσα στις δύο αυτές δυνάμεις. Οι Ρώσοι, βέβαια, έκαναν συνεχείς προσπάθειες να επηρεάσουν την πολιτική εξέλιξη στη Βλαχία και τη Μολδαβία, στηριζόμενοι συνήθως στο ομόθρησκο αλλά και στο γεγονός ότι σε προγενέστερο χρόνο είχαν επιτύχει να θεωρούνται προστάτες όλων των υπό τους Τούρκους Ορθοδόξων. Τον Απρίλιο τού 1828 άρχισε ο Ρωσοτουρκικός πόλεμος και σχεδόν αμέσως τα ρωσικά στρατεύματα εισέβαλαν στη Βλαχία. Η κατοχή τελείωσε το 1834, που σήμανε την αρχή μιας νέας περιόδου, γιατί το θεσμικό πλαίσιο που είχε οριστεί για τις ηγεμονίες τούς έδινε τη δυνατότητα ενοποίησής τους.
Η Βλαχία και η Μολδαβία τον 15ο αιώνα μ.Χ.
Εδώ κορυφώνεται η συνεισφορά τού Αποστόλου Αρσάκη στη δεύτερη πατρίδα του. Από τη θέση τού «ιδιωτικού γραμματέα για τις ξένες γλώσσες», όπου τον όρισε ο ηγεμών τής Βλαχίας Αλέξανδρος Γκίκα (κάτι απολύτως φυσικό αφού ο Αρσάκης μιλούσε Ελληνικά, Λατινικά, Ρουμανικά, Ρωσικά, Γερμανικά, Γαλλικά, Αλβανικά), εργάστηκε για να φέρει κοντά τις δύο ηγεμονίες και τελικά να πετύχει την ένωσή τους, παρά τις αντιθέσεις των Ρώσων και των Τούρκων. Φρόντισε πρώτα να τεθούν οι βάσεις τής εμπορικής συνεργασίας των δύο ηγεμονιών. Πολύ αργότερα, τον Αύγουστο τού 1857, οι τότε μονάρχες τής Ευρώπης συναντήθηκαν στο Όσμπορν, στην Αγγλία, και συνομίλησαν «για τις χώρες βόρεια τού Δούναβη», δηλαδή τη Βλαχία και τη Μολδαβία. Είχαν κοινή γλώσσα και ιστορία, ήταν αυτόνομες αλλά όχι ανεξάρτητες. Τον Ιανουάριο τού 1859 συνήλθε, στο Ιάσιο, η Συνέλευση από την οποία θα εκλεγόταν ο ηγεμόνας τής Μολδαβίας. Η εκλογή έγινε στις 5 Ιανουαρίου, ήταν ομόφωνη και ηγεμόνας τής Μολδαβίας εξελέγη ο συνταγματάρχης Αλέξανδρος-Ιωάννης Κούζα, οπαδός τής ένωσης των δύο ηγεμονιών. Στο τέλος τού ίδιου μήνα συνήλθε στο Βουκουρέστι η Συνέλευση τής Βλαχίας, για να εκλέξει και αυτή ηγεμόνα. Στη Βλαχία όμως επικρατούσαν οι Συντηρητικοί, που δεν ήθελαν την ένωση των δύο ηγεμονιών. Παρασκηνιακές ενέργειες, κυρίως από την πλευρά των Γάλλων, κατέληξαν σε μια πολύ έξυπνη λύση, να εκλεγεί δηλαδή ηγεμόνας τής Βλαχίας ο Κούζα, που είχε ήδη εκλεγεί ηγεμόνας τής Μολδαβίας.
Η Ουγγρική εφημερίδα "Vasamapi Ujsag" σχολιάζει με συμπάθεια και σεβασμό τη διπλή εκλογή του Αλέξανδρου Ιωάννη Κούζα
Έτσι θα πετύχαιναν την εκ των πραγμάτων ένωση των δύο χωρών. Τη λύση υιοθέτησαν αμέσως σχεδόν οι Φιλελεύθεροι. Δεν ήταν σίγουρο όμως τι θα έκανε η πλειοψηφία των Συντηρητικών. Στη Συνέλευση που πραγματοποιήθηκε στις 24η Ιανουαρίου 1859 έλαμψε η ευφυΐα και η ικανότητα τού Αρσάκη, ο οποίος, αν και ισχυρό στέλεχος τής συντηρητική παράταξης, ήταν υποστηρικτής τής ένωσης των δύο ηγεμονιών. Με έναν μνημειώδη λόγο του στη Συνέλευση τού Βουκουρεστίου και τα λογικά του επιχειρήματα έπεισε και τους πιο φανατικούς συντηρητικούς τής Βλαχίας να ψηφίσουν τον Κούζα. Έτσι οι δύο ηγεμονίες στην ουσία ενώθηκαν, αφού είχαν τον ίδιο ηγεμόνα. Έμενε όμως να γίνει ένας μεγάλος διπλωματικός αγώνας, προκειμένου τα άλλα κράτη σε Ευρώπη και Ασία να αποδεχθούν την ένωση αυτή. Στον αγώνα αυτό πρωταγωνιστής υπήρξε και πάλι ο Απόστολος Αρσάκης.
Αυτή τη Συνέλευση τής 24ης Ιανουαρίου 1859 παρουσιάζει ο πίνακας τού Ρουμάνου ζωγράφου Theodor Aman με τίτλο «Η γέννηση τής Ρουμανίας» που βρίσκεται στο Μουσείο Ιστορίας τής Ρουμανίας. Μέσα σε αρκετά ταραγμένη ατμόσφαιρα, όλοι όρθιοι επιχειρηματολογούν, όπως φαίνεται από τις κινήσεις τους. Οι Φιλελεύθεροι βρίσκονται δεξιά και οι Συντηρητικοί αριστερά, όπως κοιτάζουμε τον πίνακα. Όλοι αγωνιούν για το αποτέλεσμα τής ψηφοφορίας. Η μορφή τού Αρσάκη διακρίνεται στο κέντρο τού πίνακα (δεύτερος από δεξιά με την ομάδα των Συντηρητικών), φαίνεται γαλήνια, ίσως γιατί είχε εργαστεί εκ των προτέρων για το αποτέλεσμα και είχε καταφέρει να μεταπείσει πολλούς από τους ομοϊδεάτες του.
Ο πίνακας τού Ρουμάνου ζωγράφου Theodor Aman με τίτλο «Η γέννηση τής Ρουμανίας» στο Μουσείο Ιστορίας τής Ρουμανίας
Για τον επιστήμονα που θα θελήσει να μελετήσει τη ζωή τού Αρσάκη υπάρχουν ακόμα πολλά και ενδιαφέροντα σημεία πληροφοριών στην πόλη τού Βουκουρεστίου. Μερικά από αυτά είναι τα «Εθνικά Αρχεία» στο Βουκουρέστι και η βιβλιοθήκη τής Ακαδημίας τής Ρουμανίας.
To κτήριο των Εθνικών Αρχείων στο Βουκουρέστι [Αrchivele Nationale]
To κτήριο τής Βιβλιοθήκης τής Ακαδημίας τής Ρουμανίας [Bibliotheca Academiei Romậne]
To νεκροταφείο Bellu (Serban Voda)
Στο νεκροταφείο Βellu στο Βουκουρέστι είναι θαμμένοι πολλές σημαντικές προσσσσωπικότητες τής Ρουμανίας. Τα μνήματα αποτελούν αξιοθέατο για όσους ενδιαφέρονται για πολιτιστικούς προορισμούς στη νοτιοανατολική Ευρώπη και ειδικότερα στη Ρουμανία. Είναι το σημαντικότερο νεκροταφείο στο Βουκουρέστι και βρίσκεται στην οδό Oltenitei 3-5. Είναι επίσης γνωστό ως νεκροταφείο Serban Voda. Το παρεκκλήσι στη μέση τού νεκροταφείου υπήρχε από παλιά, αλλά στη σημερινή του μορφή ξαναχτίστηκε στο 1890. Τo όνομα του νεκροταφείου προέρχεται από έναν πλούσιο κτηματία που ονομαζόταν Barbu Bellou και ο οποίος διετέλεσε και υπουργός Πολιτισμού και Δικαιοσύνης. Σε αυτόν ανήκε η γη στην οποία έγινε το νεκροταφείο. Μεταξύ των ταφικών μνημείων στο κοιμητήριο Bellu εντοπίστηκαν και 40 έργα Ελλήνων γλυπτών.
Ο Απόστολος Αρσάκης πέθανε στις 16 Ιουλίου 1874 στα κτήματα που διατηρούσε στο χωριό Παραϊπάνι (παλαιά ονομασία), όπου βρισκόταν και η θερινή του κατοικία. Η κόρη του Ολυμπία, που ήταν παντρεμένη με τον διαπρεπή νομικό Εμμανουήλ Λαχοβάρη, μετέφερε τη σορό του στον οικογενειακό τάφο τού συζύγου της, στο φημισμένο νεκροταφείο Μπέλλου, στο Βουκουρέστι. Το 1885 τοποθετήθηκε εκεί άγαλμα που είχε φιλοτεχνήσει ο γλύπτης Carol Stork, το οποίο όμως καταστράφηκε σε βομβαρδισμό κατά τη διάρκεια τού Β΄ Παγκοσμίου πολέμου. Σήμερα δεν μπορεί κανείς να εντοπίσει τον τάφο, γιατί έχει εγκαταλειφτεί. Μετά την καταστροφή του τίποτα δεν θυμίζει τη μεγαλοπρέπεια που είχε στο παρελθόν.
Το νεκροταφείο Μπέλλου ή Serban Voda, όπως είναι περισσότερο γνωστό, όπου ήταν η τελευταία κατοικία τού Απόστολου Αρσάκη.
Παναγιώτα Αναστ. Ατσαβέ
Φιλόλογος - Ιστορικός
- Πληροφοριακά Στοιχεία
- Κατηγορία: Ευεργέτες
- Εμφανίσεις: 1003
Γυναίκες ευεργέτιδες τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας
Θα περίμενε κανείς ότι το εγχείρημα τής εκπαίδευσης των κοριτσιών στην Ελλάδα θα κινητοποιούσε κυρίως τις γυναίκες, στις οποίες και απευθυνόταν. Όμως ο συντηρητικός 19ος αιώνας σίγουρα δεν ήταν ο αιώνας των γυναικών, αφού η κοινωνία τής εποχής είχε περιορίσει την γυναίκα στον ρόλο τής συζύγου, τής μητέρας και τής οικοδέσποινας. Παρ’ όλα ταύτα στο πρώτο μισό τού 19ου αι., μετά την πνευματική αλλαγή που επέφερε ο Νεοελληνικός Διαφωτισμός, κάποιες γυναίκες, προερχόμενες κυρίως από τον χώρο των Φαναριωτισσών ή από αστικό εμπορικό περιβάλλον, ξεχώρισαν, βοήθησαν τη Φ.Ε. στο έργο της και την ενίσχυσαν οικονομικά. Θεωρίες για τη χειραφέτηση των γυναικών υπήρχαν μόνο στη σκέψη κάποιων μορφωμένων ανδρών και περισσοτέρων καλλιεργημένων γυναικών. Το γεγονός ότι οι γυναίκες ως επί το πλείστον δεν εργάζονταν, οδηγεί στο συμπέρασμα ότι οι «πλούσιες» γυναίκες τής εποχής διέθεταν χρήματα είτε από την πατρική τους περιουσία είτε από την περιουσία τού συζύγου τους. Εντύπωση, λοιπόν, προκαλεί το γεγονός ότι από το 1836 μέχρι το 1937 στο βιβλίο των ευεργετών τής Φ.Ε. υπάρχουν 34 καταγραφές γυναικών που διέθεσαν χρήματα υπέρ τής Εταιρείας. Συγκινητική είναι η παρουσία κάποιων κυριών που εργάστηκαν στο Αρσάκειο και με ευγνωμοσύνη προσέφεραν ό,τι μπορούσαν στο Σχολείο. Στο βιβλίο των ευεργετών τής Φ.Ε. κυρίαρχη θέση μεταξύ των γυναικών κατέχει η Ελένη Τοσίτσα, σύζυγος τού Μιχαήλ Τοσίτσα, η οποία, μετά τον θάνατο του συζύγου της, χρηματοδότησε την ανέγερση τού ιδιόκτητου Εξωτερικού Σχολείου τής Φ.Ε.
Τα ονόματα των γυναικών που εγγράφονται στο βιβλίο ευεργετών τής Φ.Ε. είναι:
- Ανώνυμος ευεργέτης εκ Κωνσταντινουπόλεως διά τής κ. Μαυροκορδάτου, 1840
H Σμαράγδα Ν. Μαυροκορδάτου, το γένος Καρατζά, σύζυγος τού Νικολάου Μαυροκορδάτου και μητέρα τού Αλέξανδρου, φαίνεται ότι είχε αναπτύξει έντονη δραστηριότητα για την ενίσχυση τής Φ.Ε. Προφανώς ανώνυμος ευεργέτης μέσω αυτής προσέφερε ικανή ενίσχυση στην Εταιρεία.
- Σμαραγδίτσα Πάλτσα το γένος Στούρτσα, 1841
Η οικογένεια Στούρτζα ήταν πριγκιπική οικογένεια. Μεταξύ των μελών της συναντούμε ηγεμόνες τής Μολδαβίας. Κάποιοι ήλθαν σε επιγαμία με Φαναριώτες τής Κωνσταντινούπολης. Οι απόγονοί της ζουν στη Ρουμανία και την Ελβετία. Η Σμαράγδα είχε παντρευτεί τον Γεωργάκη Μπαλτς ο οποίος πέθανε νωρίς.
- Η Α.Μ. η βασίλισσα Αμαλία τής Ελλάδος, 1841, 1859, 1860
Η Βασίλισα Αμαλία σε πίνακα του Λύτρα που βρίσκεται στην Αίθουσα Συμβουλίου της Φ.Ε.
Η βασίλισσα Αμαλία με μεγάλη χαρά έθεσε υπό την αιγίδα της το πρώτο ελληνικό σχολείο θηλέων για δύο λόγους: θεωρούσε απαραίτητο για το νεοσύστατο κράτος την εκπαίδευση των Ελληνίδων, κάτι που προωθούσε η Φιλεκπαιδευτική Εταιρεία, ενώ παράλληλα την απάλλασσε και από τις κατηγορίες των αντιπάλων της ότι προωθεί σχέδια προσηλυτισμού των ορθοδόξων Ελληνίδων. Εκτός από το ενδιαφέρον που έδειχνε για το Σχολείο και τις επισκέψεις που έκανε για να διαπιστώνει την πρόοδο των μαθητριών, ενίσχυσε οικονομικά τη Φ.Ε. τρεις φορές, το 1841, το 1859 και το 1860.
- Σμαράγδα Δημ. Σούτσου, 1842
Μάλλον πρόκειται για τη σύζυγο τού Δημητρίου Σούτσου, ο οποίος ήταν διπλωμάτης, γιος τού Ιωάννη Μιχ. Σούτσου, που ήταν γιος τού βόδα (ηγεμόνα) τής Μολδαβίας Μιχαήλ Σούτσου.
- Ελένη Στεφάνου Κωσταρίζου, σύζυγος Κ.Δ. Κόνιαρη, 1842 και 1846
Από το Μονοδένδρι τού Ζαγορίου.
- Μαριορίτσα Γ. Υψηλάντη, 1842, 1844, 1847, 1849
Πρόκειται για τη Μαρία Μουρούζη, σύζυγο τού Γεωργίου Υψηλάντη, αδελφού τού Αλέξανδρου και τού Δημήτριου Υψηλάντη.
- Ελένη Νικολάου Μαγουλά, 1864
- Δομνίτσα-Ευφροσύνη Νέγρη, 1847
Η Φαναριώτισσα Ευφροσύνη Νέγρη ήταν κόρη τού δραγουμάνου Νικόλαου Μαυρογένη και τής Μαρίας Σκαναβή. Ήταν παντρεμένη με τον καϊμακάμη τής Μολδοβλαχίας Κωνσταντίνο Νέγρη, που εκτελέστηκε από τους Τούρκους το 1822. Στο σπίτι της συναθροίζονταν μυστικά οι Φιλικοί.
- Χαρίκλεια Γρηγορίου Υψηλάντη, 1849
Πρόκειται για την σύζυγο τού Γρηγορίου Υψηλάντη, ανιψιού τού Αλέξανδρου και τού Δημήτριου Υψηλάντη.
- Σοφία Θ. Ράλλη, 1851
- Ελένη Βάλτσα-Χατζέρη, 1855
O Kωνσταντίνος Χαντζερής ή Χαντζερ(λ)ής(1760-1799) ήταν πρίγκιπας τής Βλαχίας και ανιψιός τού Πατριάρχη Σαμουήλ. Το επώνυμο πήρε η οικογένειά επειδή κάποιος πρόγονος θεράπευσε τον Μωάμεθ Δ΄ από θανατηφόρο ασθένεια. Από τότε έγινε στενός φίλος τού σουλτάνου (handjer). Με γάμους η οικογένεια συνδέθηκε με τους οίκους Υψηλάντη, Μουρούζη, Καλλιμάχη, Ρίζου-Νερουλού, Μάνου, Μπαλτς. Η Ελένη Βάλτσα (πρόκειται για το επίθετο Μπαλτς εξελληνισμένο κατά τη συνήθεια τής εποχής) ήταν προφανώς απόγονος τής οικογενείας Χατζέρη και ο σύζυγός της ανήκε στον οίκο Μπαλτς. Πέθανε στην Αθήνα το 1883.
- Ελένη Μιχαήλ Τοσίτσα, 1857-1866
Πρόκειται για τη σύζυγο τού Μιχαήλ Τοσίτσα, η οποία, διαχειριζόμενη την περιουσία του συζύγου της μετά τον θάνατό του, υπήρξε μεγάλη ευεργέτις τού Αρσακείου. Σίγουρα η σεμνή αυτή Ηπειρώτισσα, η Μεγάλη Κυρία τού 19ου αιώνα, κρατάει τα σκήπτρα μεταξύ των ευεργετίδων τής Φ.Ε., αφού διέθεσε μεγάλο ποσό χρημάτων από την περιουσία τού συζύγου της για να κτιστεί, σε σχέδια Λύσανδρου Καυταντζόγλου, το Εξωτερικό Σχολείο τής Εταιρείας στη γωνία των οδών Σταδίου και Τυπογραφίας (σήμερα Αρσάκη), για την οποία έχει γίνει ιδιαίτερος λόγος στο κεφάλαιο.
- Άννα Δούμπα, 1857
Πρόκειται για τη σύζυγο τού Θεοδώρου Δούμπα, ο οποίος ήταν γιος τού μεγάλου ευεργέτη τής Ελλάδος και τής Αυστρίας Νικολάου Δούμπα, με χρήματα τού οποίου κτίστηκε το Μέγαρο Μουσικής της Βιέννης. Ο Θεόδωρος Δούμπας συνέχισε το έργο τού πατέρα του.
- Ευγενία Π. Σκαραμαγκά, 1857
Η οικογένεια Σκαραμαγκά ,από τη Χίο, ανήκε στην τάξη των ευγενών τού νησιού και ασχολήθηκε με το εμπόριο και τις επιχειρήσεις. Προφανώς μέλος της οικογενείας πρέπει να είναι και η δωρήτρια. Το όνομα είναι γνωστό στην Ελλάδα από την περιοχή κοντά στο Χαϊδάρι η οποία ανήκε στην οικογένεια και την οποία η οικογένεια δώρισε στο ελληνικό κράτος.
- Σεβαστή Μάνου, 1858
Η Σεβαστή Μάνου
Ήταν κόρη τού Ιάκωβου Αργυρόπουλου και τής συζύγου του Μαριόρας. Παντρεύτηκε τον Κωνσταντίνο Μάνο με τον οποίο απέκτησε 5 παιδιά. Χήρα εγκαταστάθηκε στην Αθήνα και έγινε διευθύντρια τού Αρσακείου. Διέθετε μόρφωση, καλλιέργεια και γνώσεις γι’ αυτό και έχαιρε σεβασμού. Διευθύντρια διετέλεσε από το 1841 μέχρι το 1851. Το 1858 ενίσχυσε οικονομικά τη Φ.Ε.
- Μαριγώ Κωνσταντουλάκη, 1860
Η Μαριγώ Κωνσταντουλάκη προσέφερε χρήματα όχι μόνο στη Φ.Ε. αλλά και σε άλλα εκπαιδευτικά ιδρύματα τής εποχής
- Ιφιγένεια Σίνα, 1860-1866
Το ζεύγος Ιφιγένεια και Σίμωνας Σίνα
Η Ιφιγένεια Γκίκα φον Ντεσανφάλβα ήταν σύζυγος τού μεγάλου ευεργέτη Σίμωνα Σίνα. Γεννήθηκε στη Βουδαπέστη, όμως η καταγωγή της ήταν από τα Ιωάννινα. Ο πατέρας της ήταν έμπορος γουναρικών. Με τον Σίμωνα Σίνα απέκτησε 6 παιδιά, τα δύο εκ των οποίων πέθαναν σε νεαρή ηλικία. Εκτός των εισφορών και των οικονομικών ενισχύσεων προς τη Φ.Ε., η Ιφιγένεια Σίνα πρότεινε στη Φ.Ε. για διευθύντρια τού Σχολείου την παιδαγωγό των παιδιών της, την Ελβετίδα Αμεναΐδα Καβανιάρη τής οποίας ανέλαβε εξ ολοκλήρου τη μισθοδοσία όσα χρόνια παρέμεινε στην Αθήνα και υπηρετούσε στο Αρσάκειο.
- Τερψιχόρη Β. Μελά, 1861, 1870
Η Τερψιχόρη ήταν σύζυγος τού Βασιλείου Μελά, ενός από τους πιο μεγάλους αλλά λιγότερο γνωστούς ευεργέτες τού 19ου αι. Ο Μελάς, έχοντας ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τα νήπια, ίδρυσε το Νηπιακό Επιμελητήριο Μελά, το οποίο λειτούργησε πολλά νηπιαγωγεία στην Ελλάδα. Αυτός έκτισε το Μέγαρο Μελά στην πλατεία Λουδοβίκου (σήμερα Κοτζιά) και Αιόλου, σε σχέδια τού Τσίλλερ. Ήταν αδελφός τού Λέοντος Μελά, τού συγγραφέα τού «Μπαρμπαστάθη» και προέδρου τής Φ.Ε.
- Μαριόρα Αρ. Ευμορφόπουλου, 1861
Ήταν σύζυγος τού Αριστείδη Ευμορφόπουλου, ενός από τους Έλληνες πλοιοκτήτες που δραστηριοποιούνταν στο Λονδίνο.
- Ελένη Μ. Μελά, 1861
Πρόκειται για τη σύζυγο τού Μιχαήλ Μελά, το γένος Βουτσινά. Ο Μιχαήλ Μελάς γεννήθηκε στη Σύρο και ήταν γιος τού φιλικού Γεωργίου Μελά, γόνου μεγάλης ηπειρώτικης οικογένειας. Σπούδασε νομικά στο Παρίσι και ασχολήθηκε σε νεαρή ηλικία με το εμπόριο, από το οποίο απέκτησε μεγάλη περιουσία. Διετέλεσε πρόεδρος τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας.
- Ευτέρπη Αλ. Κασσαβέτη 1864
Η οικογένεια τής Ευτέρπης Αλ. Κασσαβέτη καταγόταν από την Ήπειρο.
- Ειρήνη Γ. Μαυρογορδάτου, το γένος Σίνα, 1865,1866
- Χαριτίνη Ν. Θωμά, 1868
Με καταγωγή από την Κωνσταντινούπολη, είχε εγκατασταθεί στην Αθήνα. Με δωρεές της ενίσχυσε πολλά ιδρύματα τής εποχής.
- ΑΝΩΝΥΜΟΣ (Η Α.Μ. η αυτοκράτειρα τής Ρωσίας και τα άλλα μέλη τής αυτοκρατορικής οικογένειας )
Στο πλαίσιο διπλωματικού ταξιδιού για την προώθηση τού Κρητικού ζητήματος, ο βασιλεύς Γεώργιος επισκέφθηκε την Αγία Πετρούπολη, όπου γνώρισε την δεκαεξάχρονη Μεγάλη Δούκισσα Όλγα με την οποία αρραβωνιάστηκε στις 4/16 Μαΐου 1867. Οι Έλληνες χάρηκαν γιατί η Όλγα ήταν ορθόδοξη και η τσαρική οικογένεια, με κινήσεις σε διπλωματικό αλλά και οικονομικό επίπεδο, έσπευσε να ενισχύσει ελληνικά πνευματικά ιδρύματα. Έτσι ανωνύμως και διακριτικά η αυτοκράτειρα της Ρωσίας και τα άλλα μέλη τής αυτοκρατορικής οικογένειας ενίσχυσαν τη Φ.Ε.
- Μαριγώ Κ. Γεραλοπούλου, 1870
Πρόκειται για τη σύζυγο τού Κωνσταντίνου Γεραλόπουλου ο οποίος ήταν ένας εκ των πλοιοκτητών τού Λονδίνου.
- Η βασίλισσα των Ελλήνων Όλγα, 1871
Η Βασίλισα ΌΛγα
Η βασίλισσα Όλγα σε ηλικία 17 περίπου χρόνων, εκτός από τον τίτλο τής βασίλισσας των Ελλήνων, ανέλαβε και την υποχρέωση τής προστασίας τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας και τού Σχολείου της. Το γεγονός τη χαροποίησε, παρακολουθούσε με αγάπη το έργο τού Σχολείου και πολλές φορές παρίστατο στις λειτουργίες στον ναό τής Αγίας Αναστασίας αλλά και στις εορτές και τις εξετάσεις τού Σχολείου. Το 1871 έχει καταγραφεί και οικονομική ενίσχυσή της προς τη Φ. Ε.
- Μαρία Σταυρίδου, το γένος Αδαμαντίδου, 1888
- Αμεναΐς Καβανιάρη, 1890
Η Αμεναΐς Καβανιάρη ήταν Ελβετίδα παιδαγωγός. Στη Φ.Ε. τη σύστησε ο Σίμων και η Σοφία Σίνα, οι οποίοι και πλήρωναν το μισθό της όσα χρόνια παρέμεινε διευθύντρια. Ήταν η καλύτερη ξένη διευθύντρια τού Αρσακείου. Το 1890, λίγο πριν αναχωρήσει από την Αθήνα, δώρισε στη ΦΕ ένα ποσό αλλά και ασημένια κηροπήγια στον ναό τής Αγίας Αναστασίας.
- Αριέττα Ιακώβου Νεγρεπόντη, 1893
Η Αριέττα ήταν σύζυγος τού Ιακώβου Νεγρεπόντη, ο οποίος κατά τους Ολυμπιακούς Αγώνες διετέλεσε Γραμματέας τής Επιτροπείας Αθλητικών Παιδιών. Πολλά μέλη τής οικογένειας Νεγρεπόντη ήταν ιδιαίτερα δραστήριοι έμποροι, τραπεζίτες και πλοιοκτήτες.
- Αντωνία Μπόταση, 1894
Η Αντωνία Μπόταση, το γένος Μαυρομιχάλη, ήταν σύζυγος τού Πέτρου Μπόταση. Ο πεθερός της είχε προσφέρει χρήματα για την απονομή τού Μποτασείου Βραβείου στις μαθήτριες τού Εξωτερικού Σχολείου.
- Χαρίκλεια χήρα Ιωάννου Ζεγγίνη, 1931
- Σ.Α.Φ.Ε., 1937
Το Δ.Σ. τού Συνδέσμου Αποφοίτων τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας αποφάσισε να οικοδομήσει στο οικόπεδο τού Αρσακείου Ψυχικού ένα κτήριο το οποίο θα στέγαζε το ίδρυμα Μαθητικής Πρόνοιας. Το δώρισαν, σε ένδειξη ευγνωμοσύνης προς τη Φ.Ε. το 1936, όταν εορτάζονταν τα 100 χρόνια από την ίδρυσή της. Η Άννα Γιαννοπούλου, 3η πρόεδρος τού Σ.Α.Φ.Ε. και διευθύντρια τής Παιδαγωγικής Ακαδημίας, κατά τον εορτασμό τής 100ετηρίδας τής Φ.Ε. το αποκάλεσε «ίδρυμα παιδικής κοινωνικής προνοίας προς άσκησιν των νεωτέρων αδελφών μας Αρσακειάδων εις έργα παιδικής προνοίας, ήτοι οργάνωσιν παιδικού αναγνωστηρίου, συσσιτίων, λουτήρων, υπνωτηρίων.». Ο Σ.Α.Φ.Ε. αποτελεί την τελευταία εγγραφή στο Βιβλίο Ευεργετών τής ΦΕ.
Παναγιώτα Ατσαβέ
φιλόλογος ‒ ιστορικός
- Πληροφοριακά Στοιχεία
- Κατηγορία: Ευεργέτες
- Εμφανίσεις: 5289
Ο Απόστολος Αρσάκης συναντά δύο Αρσακειάδες στη Ρουμανία
Το καλοκαίρι τού 1872 η Αμεναΐς Καβανιάρη, διευθύντρια τού Αρσακείου, πριν αναχωρήσει για τη Βιέννη, όπου θα περνούσε το διάστημα τής άδειά της, προσεκλήθη από τον Απόστολο Αρσάκη να περάσει από το Βουκουρέστι για να τη συναντήσει και να ενημερωθεί από εκείνη τα νέα τού Σχολείου. Η Αμεναΐς Καβανιάρη τότε τον πληροφόρησε ότι δύο απόφοιτοι τού Αρσακείου, οι οποίες ήταν επί 7 χρόνια εσωτερικές στο Σχολείο, βρίσκονταν εγκατεστημένες προσωρινά στη Βράιλα. Ο Αρσάκης θέλησε να τις συναντήσει και αμέσως ζήτησε από τον πατέρα τους να τις συνοδεύσει στην εξοχική του κατοικία στο Παραϊπάνι για να τους φιλοξενήσει.
Ο Απόστολος Αρσάκης στην Ρουμανία
Οι δύο αδελφές ήταν η Μαρία και η Ελένη Χρηστίδου. Μετά την τιμητική πρόσκληση, ξεκίνησαν μαζί με τον πατέρα τους το ταξίδι, αναπλέοντας με ποταμόπλοιο τον Δούναβι, και έφθασαν στο Γιούργεβο. Από εκεί με άμαξα πήγαν στο μεγάλο κτήμα τού ευεργέτη στο Παραϊπάνι, όπου ο Απόστολος Αρσάκης περνούσε τα καλοκαίρια του. Από τις δύο αδελφές η Μαρία Χρηστίδου-Αλεξανδρίδου, το 1898, έγινε διευθύντρια τού Αρσακείου. Το 1936 οι μαθήτριές της, Αρσακειάδες και μέλη τού Συλλόγου Αποφοίτων τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας, την παρακάλεσαν να γράψει τις αναμνήσεις της από τον Απόστολο Αρσάκη για να δημοσιευθούν στον τόμο «Φυσιογνωμίαι τινες Αρσακειάδων». Έτσι μπορούμε μέχρι σήμερα να διαβάσουμε τις λεπτομέρειες τής συνάντησης αυτής.
Η εξοχική κατοικία του Απ. Αρσάκη στα κτήματά του στο Παραϊπάνι. Φωτογραφια του 1945.
«Ενθυμούμαι ακόμη την εξαιρετικήν εντύπωσιν που μου έκαμεν. Ωμοίαζε καταπληκτικά με την εν τω Αρσακείω προτομήν του με τη διαφορά ότι ήτο μία ζωηρά, ολοζώντανη φυσιογνωμία, γεμάτη αγαθότητα και υγείαν. Και όπως ήτο ολόλευκα ενδεδυμένος, με τα άσπρα του μαλλιά και το ρόδινον τής υγείας χρώμα, μού εγέννησεν την εντύπωσιν ότι ήτο η ενσάρκωσις τού Γεροστάθη, τού ήρωος τού αλησμονήτου εκείνου βιβλίου τού Λέοντος Μελά. Με το βιβλίον αυτό ο έξοχος εκείνος πατριώτης διαπαιδαγώγησε γενεάς Ελληνοπαίδων και τους δίδαξε να γνωρίζουν και να αγαπήσουν όλας εκείνας τας αρετάς, αι οποίαι ανέδειξαν την φυλήν μας.»
Συνεχίζοντας τη διήγησή της η Μαρία Αλεξανδρίδου έγραψε ότι ο Αρσάκης τούς φιλοξένησε επί μία ολόκληρη εβδομάδα και δεν σταματούσε να ρωτά τον πατέρα τους, ο οποίος πριν λίγο χρόνο ήταν στην Ελλάδα, για την κατάσταση που επικρατούσε εκεί. Τις ρωτούσε και τις πιο μικρές λεπτομέρειες για τη ζωή τους στο Αρσάκειο. Εκείνες με παιδική αφέλεια τού εξέφρασαν τη βαθειά ευγνωμοσύνη τους για τη μητρική στοργή με την οποίαν τους περιέβαλαν οι εξαιρετικές και ευγενικές διευθύντριές τους, η εξαιρετικής μόρφωσης και ανατροφής κ. Αμ. Καβανιάρη και η σεμνή, μετριόφρων και δραστήρια κ. Καλλιόπη Πετροκοκκίνου.
Ο ναός τής Αγίας Αναστασίας τής Ρωμαίας στο Αρσάκειο
Με εξαιρετικό όμως ενδιαφέρον ρωτούσε και άκουγε τις αφηγήσεις τους, ιδίως για τους εκκλησιασμούς στο παρεκκλήσι τού Αρσακείου, το οποίο είχε αφιερωθεί στην Αγία Αναστασία, εις μνήμην τής συζύγου του. Ρωτούσε ακόμα για τις ακολουθίες τής Μεγάλης Εβδομάδος, πώς γινόταν ο στολισμός τού Επιταφίου με λουλούδια από τις μαθήτριες και πώς γίνεται η περιφορά του, πώς γίνεται η ακολουθία τής Αναστάσεως και ζητούσε να τού περιγράψουν το χαρούμενο δείπνο που ακολουθούσε με τα τσουρέκια και τα κόκκινα αβγά, ενώ οι μαθήτριες έψαλλαν με χαρά το «Χριστός Ανέστη». Στο σημείο αυτό ο Απόστολος Αρσάκης συγκινημένος διέκοψε την περιγραφή που έκαναν οι δύο μαθήτριες και τους ζήτησε να ψάλουν το «Χριστός Ανέστη». Τις άκουσε με προσοχή και μεγάλη συγκίνηση. Οι νεαρές μαθήτριες με υπερηφάνεια τού είπαν ότι η βασίλισσα Όλγα επί έναν ολόκληρο χρόνο τις Κυριακές εκκλησιαζόταν στην εκκλησία τού Αρσακείου και εκεί για πρώτη φορά μετέλαβε των αχράντων μυστηρίων ο διάδοχος τού ελληνικού θρόνου Κωνσταντίνος. Του είπαν ακόμα ότι η βασίλισσα Όλγα, νεόνυμφη, επισκέφθηκε το Αρσάκειο μαζί με τον Γεώργιο τρεις ημέρες μετά την άφιξή της στην Αθήνα και οι μαθήτριες τής προσέφεραν δώρα που οι ίδιες είχαν κατασκευάσει. Του είπαν ακόμα ότι η βασίλισσα Όλγα ερχόταν συχνά στις «συναναστροφές» που γίνονταν κάθε Σάββατο, όπου διασκέδαζε και χόρευε με τις μαθήτριες. Ιδιαίτερα τόνισαν ότι κατά τη δεξίωση που γινόταν για τον νέο χρόνο η βασίλισσα μοίραζε προσωπικά τα δώρα στις μαθήτριες. Στη μεγάλη δεξίωση τής Αποκριάς, κατά την οποία οι μαθήτριες ανέβαζαν διάφορα θεατρικά έργα στα Ελληνικά και τα Γαλλικά, τη συνόδευε και ο βασιλιάς Γεώργιος.
Ο ναός τού Αγίου Παντελεήμονος στο Παραϊπάνι. Τον έκτισε ο Απόστολος Αρσάκης για να εκκλησιάζονται οι χωρικοί που εργάζονταν στα κτήματά του.
Την Κυριακή που συνέπεσε με την παραμονή τής οικογένειας Χρηστίδη στο Παραϊπάνι, ο Αρσάκης προσκάλεσε τους φιλοξενουμένους του να παρακολουθήσουν τη λειτουργία στην εκκλησία την οποία είχε κτίσει εκεί. Ύστερα επισκέφθηκαν το σχολείο, ένα ευρύ και ευάερο οίκημα που έκτισε για τα παιδιά των χωρικών του.
Το σχολείο που έκτισε ο Αρσάκης στη Βεντέα (Παραϊπάνι)για την εκπαίδευση των παιδιών των χωρικών
Και ολοκληρώνοντας την περιγραφή της η Μαρία Αλεξανδρίδου γράφει: «Τέλος έφθασε και η ημέρα τής αναχωρήσεώς μας. Ότε δε απεχαιρετώμεν αυτόν, ηυχαρίστησε τον πατέρα μου διά την χαράν που ησθάνθη γνωρίσας δύο μαθητρίας τού Αρσακείου και αντιληφθείς ο ίδιος ποίαν εκπαίδευσιν και μόρφωσιν ελάμβανον αι Ελληνίδες εἰς το ίδρυμα το οποίον εδώρησεν εις την Ελλάδα. Εξέφρασε δε συγχρόνως την λύπη του, διότι δεν έκτισε το Αρσάκειον πολύ πριν και δεν έστειλε τας θυγατέρας του να εκπαιδευθούν και ανατραφούν ελληνικά και να ζήσουν ως Ελληνίδες. Ο πατήρ μου απήντησεν ότι η προσφορά του υπήρξε διά την Ελλάδα μέγα ευεργέτημα αλλά και το ιδικόν του όνομα θα μείνη αθάνατον με το έργον αυτό. Δακρύοντες όλοι τον απεχαιρετήσαμεν ευχαριστούντες αυτόν διά την φιλοξενίαν και την τιμήν που μας έδωσε.»
![34[1]](/images/arsakis_neo/34[1].jpg "Η Μαρία Αλεξανδρίδου με μαθήτριές της στο Αρσάκειο")
Η Μαρία Αλεξανδρίδου με μαθήτριές της στο Αρσάκειο
Πόσο αποκαλυπτική για τις σκέψεις τού ευεργέτη ήταν αυτή η τελευταία συνομιλία! Ο Απόστολος Αρσάκης, μαθητής τού Νεόφυτου Δούκα ο ίδιος, γνώριζε πολύ καλά τη σημασία τής εκπαίδευσης για τη ζωή των ανθρώπων. Έχοντας χάσει με τραγικό τρόπο τον γιο του, δυσανασχετούσε με το γεγονός ότι οι δύο κόρες του δεν είχαν μορφωθεί όπως εκείνος θα ήθελε, αλλά όπως και όσο εκπαιδεύονταν οι γυναίκες την εποχή εκείνη στην Ρουμανία και δεν είχαν πάρει ελληνική παιδεία. Ο Απόστολος Αρσάκης αγαπούσε το Αρσάκειο και φρόντιζε με κάθε τρόπο να μαθαίνει τι γίνεται σε αυτό. Ήθελε να είναι σίγουρος ότι άξιζε τον κόπο η προσφορά του στην πατρίδα. Δύο χρόνια μετά, στις 16 Ιουλίου 1874, πέθανε ήρεμος και σίγουρος για την αξία αυτής τής προσφοράς του.
Παναγιώτα Ατσαβέ
Φιλόλογος - Ιστορικός
- Πληροφοριακά Στοιχεία
- Κατηγορία: Ευεργέτες
- Εμφανίσεις: 665
Ο βαρόνος Κωνσταντίνος Μπέλλιος.
Ένας από τους πρώτους ευεργέτες τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας
«Έκαστος ευ φρονών και φιλόπατρις ανήρ οφείλει
ου μόνον να αγαπά και ευλαβήται την γην εκείνην,
εφ’ ης οι προπάτορές του εγεννήθησαν και αυτός είδε
κατά πρώτον τας ζωογόνους ακτίνας τού ηλίου
και έλαβεν την ύπαρξίν του, αλλά πρέπει
και λυσιτελής εις αυτήν, όσον ένεστι, να γίνηται.»
Ο Κωνσταντίνος Δημητρίου Βέλλιος (ή Μπέλλιος) γεννήθηκε στη Βλάστη Σισσανίου (Εορδαίας) τού νομού Κοζάνης στις 7 Μαρτίου 1772. Αδελφοί του ήταν ο Στέφανος Μπέλλιος, ο οποίος κατείχε το αξίωμα τού Λογοθέτη (υπουργού) Δικαιοσύνης στη Βλαχία, και τον Γεώργιο Μπέλλιο. Κατάγονταν από τη Λινοτόπολη Μακεδονίας, κοντά στη σημερινή Γράμμουστα τού όρους Γράμμου Καστοριάς, που ανήκει στους οικισμούς που καταστράφηκαν από τους Τουρκαλβανούς και εγκαταλείφθηκαν από τους κατοίκους, οι οποίοι κατέφυγαν στη Βλάστη Εορδαίας και άλλες περιοχές. Το 1776 η οικογένειά του μετακινήθηκε για λίγο στην Κωνσταντινούπολη και τελικά εγκαταστάθηκε στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες, όπου ο Κωνσταντίνος έλαβε πολύ καλή μόρφωση, σταδιοδρόμησε στο εμπόριο και στις χρηματιστηριακές εργασίες. Μεγαλέμπορος πια εγκαταστάθηκε στη Βιέννη, όπου στις 24 Φεβρουαρίου 1817 ο αυτοκράτωρ τής Αυστρίας Φραγκίσκος ο Α΄ τού απένειμε τον τίτλο τού βαρόνου.
Ο βαρόνος Κωνσταντίνος Δ. Μπέλλιος, έργο αγνώστου ζωγράφου (Wikipedia)
Ο Κωνστανταντίνος Μπέλλιος ενίσχυσε οικονομικά την ελληνική επανάσταση τού 1821, ιδιαίτερα δε τους επαναστάτες στην ιδιαίτερη πατρίδα του τη Μακεδονία. Αργότερα βοήθησε στην αναγέννηση και τού νεοσύστατου ελληνικού κράτους, διαθέτοντας μεγάλα χρηματικά ποσά και προβαίνοντας σε πολλές δωρεές και προσφορές.
Για τις επισκέψεις και τα ταξίδια του κρατούσε ημερολόγιο, το οποίο αποτελεί αψευδή μάρτυρα των δραστηριοτήτων του.[1]
Το 1836 έγινε δεκτός με τιμές από τον Όθωνα στην Αθήνα, όπου παρέμεινε 3 μήνες. Κατά την παραμονή του επισκέφθηκε πολλούς ήρωες τού Αγώνα, όπως τον Κανάρη, τον Μακρυγιάννη, τον Κολοκοτρώνη, τον Νικηταρά και τον Γ. Κουντουριώτη.
Στην Αθήνα γνωρίστηκε επίσης με τον Κυριάκο Πιττάκη, ο οποίος ήταν Έφορος τής Αρχαιολογικής Υπηρεσίας. Ο Μπέλλιος, ενθουσιασμένος από την περιήγησή του στα αρχαία μνημεία, ίδρυσε και υποστήριξε οικονομικά την Αρχαιολογική Εταιρεία το 1837.
Με προτροπή τού Όθωνα βοήθησε στην οικοδόμηση και αποπεράτωση τού δημοτικού νοσοκομείου των Αθηνών «Ελπίς»[2], το οποίο είχε θεμελιωθεί το 1836 σε σχέδια τού Eduard Schaubert και την ευθύνη και επίβλεψη τού Christian Hansen. Ο Μπέλλιος προσέφερε στον Δήμο Αθηναίων την τεράστια κτηματική περιουσία που είχε στην Αθήνα για το νοσοκομείο.
Ο Όθων τού απένειμε τον Χρυσό Σταυρό τού Βασιλικού Τάγματος τού Σωτήρος για τις ευεργεσίες του προς την πόλη των Αθηνών.
Για την Φιλεκπαιδευτική Εταιρεία και το Σχολείο Κορασίων που μόλις είχε ιδρύσει πρέπει να έμαθε από τον πρόεδρό της Γ. Κουντουριώτη. Στην απολογιστική του έκθεση κατά τη 2η Συνέλευση των μελών τής Φ.Ε., στις 31 Ιανουαρίου 1837, ο Ιωάννης Κοκκώνης ανακοίνωσε στους εταίρους: «Εν τούτοις η τύχη μάς επαρουσίασεν και άλλην ευκαιρίαν προς επαύξησιν των συνδρομητών εντός τού κράτους. Ο κ. Βαρώνος Μπέλτσιος, ανήρ ομογενής και φιλογενής και γενναίος ευεργέτης, Κύριοι, ως σάς είναι γνωστόν, τού Δήμου των Αθηναίων, εφιλοτιμήθη να γενή μέλος τακτικόν τής Εταιρείας τής Φιλεκπαιδευτικής. Το Συμβούλιον εκτιμών τον περί τα τοιαύτα καλά ζήλον τινά τού ανδρός, έσπευσε να τον καλέση να δεχθή επιτροπείαν, δυνάμει τής οποίας να κάμη συνδρομητάς μεταξύ των εν Βουκουρεστίοις, Βιέννη και αλλαχού ευρισκομένων ομογενών. Ο φιλόκαλος και φιλογενής κ. Μπέλιος εδέχθη το βάρος τούτο και ελπίζεται ικανή συνδρομή και αδρά βοήθεια από τον ένθερμον και δραστήριον περί τα καλά ζήλον του.». Όχι μόνο ενίσχυσε, λοιπόν, ο ίδιος προσωπικά τη Φ.Ε. αλλά απεδέχθη την επιτροπεία, την υποχρέωση, δηλαδή, να απευθένεται σε ανθρώπους που θα μπορούσαν να γίνουν εταίροι και να ενισχύσουν την Εταιρεία. Θα συγκέντρωνε τις συνδρομές τους και θα τις έστελνε στη Φ.Ε.
Στα Πρακτικά τής 4ης Συνέλευσης των μελών τής Φ.Ε., στις 3 Οκτωβρίου 1837, ο Ιωάννης Κοκκώνης επανήλθε στο θέμα λέγοντας: «Έγινε φροντίς και περί επαυξήσεως τού αριθμού των μελών […] Ο κύριος Βαρώνος Μπέλλιος εσύστησεν επιτρόπους εις Βουκουρέστιον, προς τους οποίους εστάλθη και η επιτροπεία. Εις δε το εσωτερικόν προβαίνει ομοίως η συνδρομή͘˙ ώστε την σήμερον η Εταιρεία έχει υπέρ τα 400 τακτικά μέλη.».
Ένθερμος υποστηρικτής τής πατρίδας του, ο βαρόνος Κωνσταντίνος Μπέλλιος ήταν ένας από τους πρώτους οικονομικά εύρωστους ομογενείς τού εξωτερικού που ενίσχυσαν το έργο τής Φ.Ε. Δυστυχώς έναν χρόνο μετά, το 1838, ο Μπέλλιος πέθανε στη Βιέννη. Με τη διαθήκη του διέθεσε όλη την κινητή και την ακίνητη περιουσία του στους κληρονόμους του, αλλά και σε φίλους και γνωστούς στην Ελλάδα και τη Ρουμανία. Με το «Βελλίειον Κληροδότημα» σπούδασαν και σπουδάζουν μέχρι σήμερα εκατοντάδες νέοι από τη Μακεδονία.
Χωρίς αμφιβολία είναι ένας από τους κορυφαίους αλλά και σεμνούς εθνικούς ευεργέτες στους οποίους οφείλεται η πρόοδος τού νεοσύστατου ελληνικού κράτους. Στον Πολύγυρο Χαλκιδικής υπάρχει η προτομή του με την επιγραφή «Βαρώνος Κωνσταντίνος Δ. Βέλλιος, 1772-1837. Ευεργέτης Μακεδόνων Αγωνιστών τού 1821».
Παναγιώτα Αναστ. Ατσαβέ
φιλόλογος ‒ ιστορικός
- Το κείμενο βασίζεται στην «Έκθεση των Πράξεων τού Δ.Σ. τής Φ.Ε. γενομένη επί τής Β΄ Γενικής Συνελεύσεως» και στη μελέτη τού Μιχαήλ Καλινδέρη με τίτλο «Ο Βαρόνος Κωνσταντίνος Δ. Βέλλιος, 1772-1838, Η ζωή και η υπέρ τού έθνους προσφορά του», Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών 1973.
[1] «Το ημερολόγιον τού Βαρόνου και μεγάλου ευεργέτου Κωνσταντίνου Δ. Μπέλλιου, 1836-1837». Σύλλογος προς Διάδοσιν Ωφελίμων Βιβλίων, Αθήνα 2018.
[2] Πρόκειται για το κτήριο που σήμερα είναι γνωστό ως Πνευματικό Κέντρο τού Δήμου Αθηναίων.
- Πληροφοριακά Στοιχεία
- Κατηγορία: Ευεργέτες
- Εμφανίσεις: 2701
Στα κτήματα τού Αρσάκη στο Παραϊπάνι-Αrsache-Vedea
Η κοινότητα που σήμερα ονομάζεται Βεντέα βρίσκεται στο ΝΔ άκρο τής επαρχίας Giurgiu (Γιούργεβο) κοντά στα σύνορα με τη Βουλγαρία, στην αριστερή όχθη του Δούναβη. Σήμερα έχει περίπου 3.000 κατοίκους. Το χωριό Παραϊπάνι αναφέρεται για πρώτη φορά στις πηγές το 1582. Το 1861 έγινε κοινότητα και το 1874 πήρε το όνομα τού Αρσάκη (Αrsache), ιδιοκτήτη των κτημάτων. Τo 1966 το καθεστώς τής Ρουμανίας, επειδή ήθελε να διαγράψει από τη μνήμη των κατοίκων το όνομα τού ευεργέτη, έδωσε στην κοινότητα το όνομα Vedea.
Το 1819 ο Αρσάκης αγόρασε από το μοναστήρι Ράδουλ Βόδα, μετόχι τής μονής Ιβήρων τού Αγίου Όρους, τρία κτήματα στην περιφέρεια τής Βλάσκας προς 55.000 γρόσια . Τα κτήματα αυτά ήταν το Παραϊπάνι, το Στανέστι και η Μπουτανιάσκα. Ο Αρσάκης τα νοίκιαζε σε κάποιους που τα καλλιεργούσαν και έτσι είχε πολύ μεγάλο εισόδημα. Σιγά-σιγά το χωριό ΠαραΊπάνι έγινε το ησυχαστήριό του και ο τόπος όπου αποσυρόταν για να ξεκουραστεί. Οι κάτοικοι τού χωριού που δούλευαν στα κτήματά του τον αγαπούσαν και πολλές φορές ζητούσαν τη βοήθειά του σε θέματα υγείας. Ο Αρσάκης αγάπησε την περιοχή, φρόντιζε τους κατοίκους που καλλιεργούσαν τα κτήματά του και μεριμνούσε για τη μόρφωσή τους.
Η θερινή οικία τού Αρσάκη στη Βεντέα
Το σπίτι τού Αρσάκη στη Βεντέα από φωτογραφία του 1945
Το αρχοντικό του Αρσάκη κτίστηκε το 1820. Είναι ένα διώροφο εξοχικό αρχοντικό που βρισκόταν στο κέντρο ενός μεγάλου και περιποιημένου αγροκτήματος. Εκεί ο μεγάλος ευεργέτης, όταν αποσύρθηκε από την πολιτική, περνούσε τον περισσότερο χρόνο του διαβάζοντας και κάνοντας βόλτα στον κήπο, που ομολογουμένως ήταν ωραιότατος.Tο αρχοντικό είχε υπόγειο και δύο ορόφους και συνολικά δώδεκα δωμάτια, ένα από τα οποία ονομάσθηκε μετά τον θάνατο του Αρσάκη «τουρκικός θάλαμος», επειδή κατά τη διάρκεια τού πολέμου τής Ανεξαρτησίας, το 1877, ο διοικητής τού τουρκικού στρατού Osman Pasha κρατήθηκε εκεί για δύο ημέρες ως αιχμάλωτος πολέμου.
Η είσοδος τής πρώην οικίας τού Αρσάκη, στην οποία στεγάζεται το Δημαρχείο, όταν την επισκέφτηκαν εκδρομείς από τα Αρσάκεια – Τοσίτσεια Σχολεία το 1996.
Η είσοδος τής θερινής οικίας του Αρσάκη όπως είναι σήμερα. Στο κτήριο στεγάζεται πλέον το Δημαρχείο τής πόλεως.
Πίσω από το αρχοντικό βρισκόταν ένας αληθινός βοτανικός κήπος. Οι αρσακειάδες αδελφές Χρηστίδου, που επισκέφθηκαν τον Αρσάκη, μιλάνε για το σπίτι του αλλά και για τον κήπο με θαυμασμό. Η δημιουργία τού υπαίθριου πάρκου σε έκταση 5 εκταρίων, με εκατοντάδες δένδρα όλων των ειδών, ήταν έργο ενός Γερμανού που μετακάλεσε ο Αρσάκης και ο οποίος έμεινε πολύ χρόνο στο Παραϊπάνι για να ολοκληρώσει το έργο του. Ανάμεσα σε μεγάλα δένδρα, καστανιές, ακακίες κ.ά. φυτεύτηκαν θάμνοι και λουλούδια, γιασεμιά, νυχτολούλουδα, βιολέτες. Υπήρχε ακόμα θερμοκήπιο και μία δεξαμενή νερού για το πότισμα. Ακόμα και σήμερα, που στο αρχοντικό τού Αρσάκη στεγάζεται το Δημαρχείο τής πόλεως, ο κήπος που το περιβάλλει είναι μεγάλος.
Το πίσω μέρος τής οικίας τού Απόστολου Αρσάκη στη Βεντέα με τμήμα τού κήπου
Παρόλα αυτά δεν συγκρίνεται με την εικόνα που είχε στο παρελθόν. Από περιγραφές γνωρίζουμε ότι υπήρχαν δύο μεγάλα σιντριβάνια, δύο αρτεσιανά και πολλά αγάλματα. Ο χρόνος που πέρασε αλλά και κλοπές άλλαξαν την εικόνα τού αρχοντικού και τού κήπου. Μπορούμε να πάρουμε μια ιδέα αν δούμε τα αγάλματα του Απόλλωνα και της Αρτέμιδας τα οποία αφαιρέθηκαν από τον κήπο και σήμερα κοσμούν δύο πλατείες τής γειτονικής πόλης Giurgiu (Γιούργεβο).
Το άγαλμα τού Απόλλωνα από τον κήπο τού Αρσάκη στολίζει σήμερα πλατεία τής γειτονικής πόλης Γκιούργκιου.
Το άγαλμα τής Αρτέμιδας από τον κήπο τού Αρσάκη στολίζει σήμερα πλατεία τού Γκιούργκιου.
Ο ναός τού Αγίου Παντελεήμονα.
![RO GR Vedea St Panteleimon church 01[1]](/images/Romania/RO_GR_Vedea_St_Panteleimon_church_01[1].jpg "Ο ναός τού Αγίου Παντελεήμονα στο χωριό Βεντέα που κτίστηκε από τον Απόστολο Αρσάκη.")
Ο ναός τού Αγίου Παντελεήμονα στο χωριό Βεντέα που κτίστηκε από τον Απόστολο Αρσάκη.
Όψη τού ναού τού Αγίου Παντελεήμονα στη Βεντέα
Ο θάνατος τού γιου του Γεώργιου και τής αγαπημένης του, το 1835 στη Βιένη, συγκλόνισε τον Αρσάκη και είναι ζήτημα αν μπόρεσε ποτέ να τον ξεπεράσει. Το 1835 αποφάσισε να οικοδομήσει έναν ναό στο Παραϊπάνι για να εκκλησιάζονται οι χωρικοί που φρόντιζαν τα κτήματά του μαζί με τις οικογένειές τους.
Η είσοδος τού ναού τού Αγίου Παντελεήμονα το 1996 όταν τον επισκέφτηκαν μαθητές και καθηγητές των Αρσακείων και Τοσιτσείων Σχολείων.
Η μαρμάρινη επιγραφή πάνω από την είσοδο τού ναού
Η ανέγερση τού ναού, που έχει και ένα διώροφο καμπαναριό ,κράτησε 10 χρόνια (1835-1845). Οι πρώτες αγιογραφίες ήταν τού «Georghe Zugravul». Από την αγιογράφηση αυτή σώζεται σήμερα μία εικόνα και 4 εικονίδια διαστάσεων 0,78x0,55 στο τέμπλο. Όμως λίγο πριν από τον θάνατό του ο Αρσάκης ανέθεσε στον γνωστό Ρουμάνο ζωγράφο και αγιογράφο Gheorghe Tattarescu.την εκ νέου αγιογράφηση τού ναού. Το τέμπλο του ναού αποτελείται από ξύλινες εικόνες τοποθετημένες σε ξύλινο πλαίσιο ζωγραφισμένο με χρυσό χαλκό.
Το εσωτερικό τού ναού τού Αγίου Παντελεήμονα
Ο ιερέας του ναού Horia Vamos τελεί την Θεία Λειτουργία
Ο ναός τού Αγίου Παντελεήμονα είναι αφιερωμένος στη μνήμη του γιου τού Αρσάκη Γεωργίου, γι’ αυτό και στον τοίχο των κτητόρων στον έναν από τους δύο πίνακες εικονίζεται ο γιος του Αρσάκη Γεώργιος με την κοπέλα μαζί με την οποία αυτοκτόνησαν. Πίσω τους διακρίνεται ένας άγγελος. Στον δεύτερο πίνακα εικονίζεται ο Απόστολος Αρσάκης με τον άγγελο τής παρηγοριάς. Σ στον πίνακα το χέρι τού Αρσάκη είναι προτεταμένο και δείχνει τον διπλανό πίνακα, ο οποίος απεικονίζει τον Γεώργιο με την αγαπημένη του, σαν να τους δίνει την ευχή του.
Ο Γεώργιος Αρσάκης και η αγαπημένη του, με τη μορφή τού αγγέλου μεταξύ τους, από τον τοίχο των κτητόρων τής εκκλησίας
Ο Απόστολος Αρσάκης με τον άγγελο της παρηγοριάς από τον τοίχο των κτητόρων τής εκκλησίας
Πάνω από την είσοδο τού ναού βρίσκεται στα Ελληνικά η μαρμάρινη επιγραφή «Απόστολος Αρσάκης Ιατρός εν έτει 1845 τον Ναόν εκ Θεμελίων Ανήγειρεν εις Μνημόσυνον του Υιού αυτού Γεωργίου Αποθανόντος εν Βιένῃ τη 24ῃ Ιανουαρίου 1834». Μέσα στον ναό σώζονται πολλά αντικείμενα μεγάλης καλλιτεχνικής αξίας, όπως ένα ασημένιο δισκοπότηρο διακοσμημένο με άνθη. Ο ναός λειτουργεί μέχρι σήμερα και τον έχουν επισκεφθεί επανειλημμένα καθηγητές και μαθητές τού Αρσακείου. Οι ιερείς έχουν φροντίσει ιδιαίτερα τον ναό. Τον 20ό αιώνα τοποθετήθηκε το ψηφιδωτό πάτωμα και ενισχύθηκε η εκκλησία με τούβλο και βασάλτη. Το 1935 ενισχύθηκε με οπλισμένο σκυρόδεμα.
Το δισκοπότηρο και ο Σταυρός ασημένια δώρα του Αρσάκη προς το ναό
Επιγραφή από τον ναό, στο κυριλλικό αλφάβητο, όπου αναφέρονται τα ονόματα των ευεργετών. Μεταξύ αυτών και των θυγατέρων τού Αρσάκη Ελένης και Ολυμπίας και του συζύγου της Ι. Λαχοβάρη.
Το σχολείο τού χωριού
Ο Απόστολος Αρσάκης ήταν μαθητής τού Νεόφυτου Δούκα. Ποτέ του δεν υποβάθμισε την σπουδαιότητα τής εκπαίδευσης και τις ευνοϊκές συνέπειες που αυτή θα είχε στους νέους ανθρώπους. Δεν είναι τυχαίο ότι η μεγαλύτερη του προσφορά στην πατρίδα του, την Ελλάδα, ήταν να ενισχύσει έναν εκπαιδευτικό οργανισμό. Δεν ήταν λοιπόν δυνατόν ένας τέτοιος άνθρωπος να μην προνοήσει για την εκπαίδευση των παιδιών των ανθρώπων που δούλευαν στα κτήματά του.
Τo κτήριο που έκτισε ο Αρσάκης στη Βεντέα για να στεγάσει το σχολείο τής κοινότητας.
Η επιγραφή, στη ρουμανική γλώσσα, στο κτήριο τού σχολείου τής Βεντέας, όπου αναγράφεται ότι το έκτισε ο Απόστολος Αρσάκης.
Έτσι το 1870 αποφάσισε να κτίσει το πρώτο σχολείο για τα παιδιά τής κοινότητας. Το κτήριο βρίσκεται στο κέντρο τού χωριού και δίπλα στην εκκλησία. Στην αρχή το σχολείο είχε δύο αίθουσες διδασκαλίας και 4 δωμάτια για το προσωπικό. Πολύ αργότερα, μετά τον θάνατο τού Αρσάκη, προστέθηκαν και άλλες 2 αίθουσες. Σήμερα στο κτήριο στεγάζεται το νηπιαγωγείο τής κοινότητας. Στον εξωτερικό τοίχο του υπάρχει επιγραφή που αναγράφει το όνομα τού κτήτορα.
Το νέο σχολείο στη Βεντέα, που πήρε το όνομα «Apostol Arsache» προς τιμήν τού ανθρώπου που έκτισε το πρώτο σχολείο στην κοινότητα.
Μαθητές τού σχολείου «Apostol Arsache» στη Βεντέα
Σήμερα επειδή ο αριθμός των μαθητών έχει αυξηθεί κτίστηκε νέο σχολείο δίπλα στο αρχοντικό τού Αρσάκη, η Γενική Σχολή με τάξεις των βαθμίδων Ι-VIII. Το σχολείο το 1999 πήρε το όνομα Αpostol Arsache. Με τον τρόπο αυτό η κοινότητα απέτισε φόρο τιμής σ’ αυτόν που έκτισε το πρώτο σχολείο στην περιοχή.
Το παλαιό Δημαρχείο
Το 1845 ο Αρσάκης έκτισε το Δημαρχείο της κοινότητας σε οικόπεδο δίπλα σχεδόν στο αρχοντικό του. Πρόκειται για ένα ωραίο κτήριο, που αργότερα στέγασε το ταχυδρομείο της περιοχής, και διατηρείται μέχρι σήμερα.
Το κτήριο τού παλαιού Δημαρχείου όπου σήμερα στεγάζεται το ταχυδρομείο.
Το πέρασμα τού Αρσάκη από τη Ρουμανία δεν ξεχάστηκε. Πώς θα μπορούσε άλλωστε. Υπάρχουν κάποιες προσωπικότητες που με τη διορατικότητα και την ευφυΐα τους ξεπερνούν τον χρόνο και ζουν στη μνήμη των ανθρώπων μέσα από το έργο και την προσφορά τους . Μια τέτοια μορφή ήταν και ο Απόστολος Αρσάκης. Κατόρθωσε να αφήσει πίσω του μια ιστορική πραγματικότητα, την ένωση των 2 ηγεμονιών, αλλά και ανθρώπους που τον ευγνωμονούν γιατί τους χάρισε το πιο μεγάλο δώρο, την παιδεία. Στις προσωπικότητες αυτές ταιριάζουν απόλυτα οι στίχοι του Ανδρέα Κάλβου
«Αλλ’ ότε πλησιάσει την γην οπού σάς έχει,
Θέλει αλλάξειν τον δρόμον του, ο Χρόνος,
το θαυμάσιον χώμα, σεβάζων.»
Παναγιώτα Αναστ. Ατσαβέ
Φιλόλογος - Ιστορικός
- Βρίσκεστε εδώ:
-
Αρχική
-
Ευεργέτες
-
Αναζητώντας τον Αρσάκη στη Ρουμανία 1
- Ευεργέτες
