Εκτύπωση
Κατηγορία: Αρσακειάδες
Εμφανίσεις: 2814

Η Μαρίκα Κοτοπούλη και το Αρσάκειο

 

Η κορυφαία ηθοποιός τής ελληνικής σκηνής γεννήθηκε το 1887. Γονείς της ήταν οι ηθοποιοί Έλλη και Δημήτρης Κοτοπούλης, ο οποίος ήταν επικεφαλής τού δραματικού θιάσου «Πρόοδος». Εμφανίστηκε στη σκηνή βρέφος ακόμα, σε περιοδεία των γονέων της, στο έργο «Ο αμαξάς των Άλπεων».

295835 161414580611997 1227328948 n

Η Μαρίκα Κοτοπούλη ως Αθηνά στην Ορέστεια τού Αισχύλου το 1903, όπου σε πολύ νεαρή ηλικία απέσπασε πολύ θετικές κριτικές.

Σε ηλικία 5 ετών έπαιξε κοντά στους γονείς της στην επιθεώρηση «Λίγο απ’ όλα» όπου υποδύθηκε τη μαθήτρια. Από το νηπιαγωγείο η Κοτοπούλη ήταν μαθήτρια τού Αρσακείου και μάλιστα από τις πολύ καλές. Μοίραζε όμως τον χρόνο της ανάμεσα στη σκηνή και στο θρανίο. Ήταν ίσως η μόνη από τις συμμαθήτριές της που γνώριζε και την άλλη πλευρά τής ζωής, αφού εργαζόταν σχεδόν όλα τα χρόνια τής φοίτησής της στο σχολείο, όπως πολύ σωστά γράφει η Νίνα Πανανικολάου στον τόμο για τα 160 χρόνια τής ΦΕ. Ήταν αρίστη μαθήτρια, παρά το γεγονός ότι οι θεατρικές περιοδείες τού θιάσου τού πατέρα της την αποσπούσαν συχνά από τα μαθήματα.

Marika Kotopouli H Komodia tis Eftyxias

Η Μαρίκα Κοτοπούλη μαζί με τον Αιμίλιο Βεάκη στο έργο τού Ν. Εβρέινοφ «Η κωμωδία τής Ευτυχίας», που ανέβηκε το 1929 από την Ελεύθερη Σκηνή που ίδρυσε με τον Σπύρο Μελά.

Οι απουσίες γίνονταν κατόπιν ειδικής άδειας, την οποία τής είχε χορηγήσει το ΔΣ τής ΦΕ και το Υπουργείο Παιδείας. Στις εξετάσεις όμως που έδινε κατόρθωνε κάθε φορά να παραδίδει άριστα γραπτά. Κάθε απόγευμα στο θέατρο, περιμένοντας στα παρασκήνια τη σειρά της να εμφανιστεί, μελετούσε τα μαθήματα τής επόμενης μέρας, έτσι κατάφερνε να είναι απόλυτα συνεπής και στις δύο της υποχρεώσεις.

Η Κοτοπούλη φοιτούσε στο Αρσάκειο όταν ήταν Διευθύντρια η Αικατερίνη Βαρουξάκη. Θεωρούνταν πρότυπο Αρσακειάδας καθώς ήταν από τις λίγες μαθήτριες οι οποίες παράλληλα με το σχολείο εργάζονταν. Υπήρξε ατίθαση αλλά μελετηρή. Όλη την εξυπνάδα και τη νοημοσύνη που τη χαρακτήριζαν στο θεατρικό σανίδι, φρόντιζε να τα αναδεικνύει και στο σχολείο. Οι θεατρικές περιοδείες του θιάσου του πατέρα της στις επαρχίες, που την αποσπούσαν συχνά από τα θρανία, δεν είχαν αρνητικό αντίκτυπο στη σχολική της επίδοση. Παρά τις κολακευτικές κριτικές του Τύπου, ο οποίος αναγνώριζε το μεγάλο ταλέντο της, ήταν απλή και σεμνή, χωρίς έπαρση. Στο τέλος της θριαμβευτικής καριέρας της έλεγε με υπερηφάνεια ότι η κλασική παιδεία που έλαβε στο Αρσάκειο θεμελίωσε το ταλέντο της πάνω σε γερή βάση.

Kotopouli1

Η Μαρίκα Κοτοπούλη, κορυφαία φυσιογνωμία τού νεοελληνικού θεάτρου, το 1905. Ασχολήθηκε με όλα τα είδη τού θεάτρου: δράμα, κωμωδία, επιθεώρηση. 

Ήταν 14 ετών, όταν έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο στο Βασιλικό Θέατρο, επί βασιλέως Γεωργίου Α΄, και έδωσε σειρά παραστάσεων που συγκλόνισαν το θεατρόφιλο κοινό. Πολύ γρήγορα άρχισε να ερμηνεύει με θαυμάσιο τρόπο ρόλους στο δράμα, στην κωμωδία, τη φάρσα, την τραγωδία, την ηθογραφία, στο κωμειδύλλιο, στην οπερέτα και την επιθεώρηση, ενσαρκώνοντας όλες τις μεγάλες μορφές τού διεθνούς και τού ελληνικού δραματολογίου, από τη Μαργαρίτα στον «Φάουστ» και την Ιφιγένεια τού Γκαίτε έως την Ηλέκτρα και την Κλυταιμνήστρα από την «Ορέστεια» αλλά και τις ηρωίδες τού ελαφρού θεάτρου.

1901 1903

Το πρόγραμμα από την παράσταση τής Ορέστειας τού Αισχύλου τού 1903. Η χρήση τής δημοτικής γλώσσας για πρώτη φορά στο αρχαίο δράμα προκάλεσε σεισμό στα θεατρικά και κοινωνικά δεδομένα τής εποχής, τα λεγόμενα «Ορεστειακά».

Η συμμετοχή της στην «Ορέστεια», το 1903, υπήρξε ιστορική. Στην παράσταση αυτή η Μαρίκα Κοτοπούλη είχε τον ρόλο τής Αθηνάς Παλλάδας. Πριν αρχίσει η παράσταση όμως απήγγειλε το ποίημα τού Κωστή Παλαμά «Το χαίρε τής τραγωδίας». Το ποίημα προκάλεσε τους αντιφρονούντες για τη γλωσσική του μορφή. Επειδή δε ήταν η πρώτη φορά που η απαγγελία αρχαίου δράματος έγινε στη δημοτική γλώσσα, προκάλεσε σεισμό στα θεατρικά και τα κοινωνικά δρώμενα τής εποχής. Οι οπαδοί τής καθαρεύουσας, υποκινημένοι από τον καθηγητή τού Πανεπιστημίου Αθηνών Γ. Μιστριώτη, αντέδρασαν και κατέβηκαν σε συλλαλητήρια, στα οποία προκλήθηκαν επεισόδια με τραυματίες και ένα νεκρό, τα λεγόμενα «Ορεστειακά».

Kotopylh merkoyrh

Η Μαρίκα Κοτοπούλη με την πρωτοεμφανιζόμενη τότε Μελίνα Μερκούρη σε σκηνή από το έργο τού Μπερνάρ Σω «Το επάγγελμα τής κυρίας Γουώρεν»

Η προσφορά της στο ελληνικό θέατρο έγινε ακόμα μεγαλύτερη όταν δημιούργησε την «Ελεύθερη σκηνή» σε συνεργασία με τον Σπύρο Μελά, όπως και με τη δημιουργία τού προσωπικού της θιάσου το 1908. Το 1935, επειδή ήθελε να ενισχύσει την προσπάθεια τού Συλλόγου Αποφοίτων τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας, παραχώρησε τα έσοδα μίας παράστασής της για να οικοδομηθεί στον χώρο τού Αρσακείου Ψυχικού το «Ίδρυμα Προνοίας» ως οικοτροφείο των σπουδαστριών τής Παιδαγωγικής Ακαδημίας. Μολονότι δε διακρινόταν για την εξωτερική της εμφάνιση, κέρδισε τον θαυμασμό με τη γοητεία της, την εξυπνάδα και τη δημιουργική της σκέψη.

Το 1923 έλαβε το «Αριστείο Γραμμάτων και Τεχνών», ενώ το 1939 τιμήθηκε για την προσφορά της από την Εταιρία Ελλήνων Θεατρικών Συγγραφέων. Το 1950 τής απονεμήθηκε από τον βασιλέα Παύλο το παράσημο τού Ταξιάρχη. Μέχρι τον θάνατο της το 1954 η Μαρίκα Κοτοπούλη σφράγισε με το έργο της την ελληνική θεατρική ζωή, δημιουργώντας σχολή θεάτρου, που γαλούχησε όλη τη νεότερη γενιά των Ελλήνων ηθοποιών, όπως την Ελένη Παπαδάκη, την Κατίνα Παξινού, την Κατερίνα Ανδρεάδη, την Έλλη Λαμπέτη, την Άννα Συνοδινού, ενώ συνέβαλε στην ανάδειξη σπουδαίων ηθοποιών, όπως ήταν ο Βασίλης Λογοθετίδης, ο Γεώργιος Γληνός, ο Αιμίλιος Βεάκης, ο Αλέξης Μινωτής και ο Δημήτρης Χορν.

Παναγιώτα Αν. Ατσαβέ                                                                                                                

φιλόλογος – ιστορικός