Ειρήνη Δενδρινού. Η Κερκυραία συγγραφέας και αγωνίστρια τής γυναικείας χειραφέτησης

Μία από τις προσωπικότητες με πνεύμα ιδιαίτερα προοδευτικό, που έπαιξε καθοριστικό ρόλο στα πνευματικά δρώμενα τής Κέρκυρας των αρχών τού 20ού αιώνα, ήταν η λόγια και φεμινίστρια Ειρήνη Δενδρινού. Η παρουσία της υπήρξε καθοριστική μια και ήταν για την εποχή της πνεύμα ιδιαίτερα φιλελεύθερο

Η Ειρήνη Δενδρινού (ΕΚΒ, Αρχείο Ελλήνων Λογοτεχνών)

Η συγγραφέας και αγωνίστρια τής γυναικείας χειραφέτησης γεννήθηκε στην Κέρκυρα το 1879. Πατέρας της ήταν ο Γεώργιος Ζαβιτσιάνος, μέλος παλιάς κερκυραϊκής οικογένειας. Η μητέρα της καταγόταν από την οικογένεια Βούλγαρη. Η Ειρήνη φοίτησε στο Αρσάκειο Κερκύρας με δάσκαλο τον Γεώργιο Καλοσγούρο. Από νεαρή ηλικία έδειξε έντονο ενδιαφέρον για τα γράμματα, ενώ δεν άργησε να φανεί το λογοτεχνικό της ταλέντο όταν συνεργάστηκε με το λογοτεχνικό περιοδικό «Νουμάς» και την πρώτη εφημερίδα στην Ελλάδα με γυναικεία συντακτική ομάδα και που απευθυνόταν μόνο σε γυναίκες, την «Εφημερίδα των Κυριών». Από το 1890 άρχισε να δημοσιεύει κείμενά της επηρεασμένη από τις γλωσσικές θεωρίες του Ψυχάρη. Όταν γνώρισε τον Κωνσταντίνο Θεοτόκη, γοητεύτηκε από την προσωπικότητά του και αναπτύχθηκε μεταξύ τους μια έντονη σχέση. Στο βιβλίο μάλιστα τού Θεοτόκη «Ο Απελλής» υπάρχει η αφιέρωση «Στην Ειρήνη Δενδρινού με άπειρη εκτίμηση και σεβασμό για να θυμάται την Κορακιάνα» (στην περιοχή αυτή, πριν από τον Α΄ Παγκόσμιο πόλεμο, συγκεντρώνονταν πολλοί εκπρόσωποι τής κερκυραϊκής διανόησης και αντάλλαζαν απόψεις). Επηρεασμένη από τον Κερκυραίο λογοτέχνη η Δενδρινού ασπάστηκε τις ευρωπαϊκές φιλοσοφικές ιδέες τής εποχής, τον σοσιαλισμό και τον φεμινισμό.

Η αφιέρωση τού Κωνστ. Θεοτόκη στην Ειρήνη Δενδρινού

Το 1900 παντρεύτηκε τον πολιτικό Ανδρέα Δενδρινό και μετά τον γάμο της καθιερώθηκε στη λογοτεχνία με το όνομα τού συζύγου της. Η πρώτη εμφάνισή της με βιβλίο έγινε με τη συλλογή διηγημάτων «Από τον κόσμο τού σαλονιού» και «Οι δύο θάνατοι», που κυκλοφορήθηκε το 1907. Ως μέλος τής «Συντροφιάς των εννιά» (λογίων τής Κερκυραϊκής Σχολής), το 1915, σε συνεργασία με τον Κων. Θεοτόκη, εξέδωσε το περιοδικό «Κερκυραϊκή Ανθολογία», που σκοπό είχε «να συγκεντρώνει εργασίες Κερκυραίων λογίων και καλλιτεχνών» και θεματολογία με έντονο κοινωνικό προβληματισμό. Στους τόμους τού περιοδικού βρίσκεται δημοσιευμένο το μεγαλύτερο μέρος τού έργου της.

Το 1916 συμμετείχε στο Φεμινιστικό Συνέδριο στην Ελλάδα, το οποίο διοργάνωσε η Καλλιρρόη Παρρέν, ενώ πραγματοποιούσε διαλέξεις για τη δημοτική γλώσσα, τον Διονύσιο Σολωμό, τον Μαρίνο Σιγούρο, τον Κωνσταντίνο Θεοτόκη, τον Γεράσιμο Μαρκορά, τον Λορέντζο Μαβίλη και τους συγγραφείς τής Κερκυραϊκής Σχολής. Μία από τις σημαντικότερες διαλέξεις της είχε θέμα «Το φιλί στη δημοτική μας ποίηση».

Συνάντηση των Δημοτικιστών στην Κορακιάνα τής Κέρκυρας (1901). Στην επάνω σειρά από αριστερά: ο πεζογράφος Κων. Θεοτόκης, ο ζωγράφος Σ. Δεσύλλας, ο ποιητής Λορέντζος Μαβίλης και ο μεταφραστής Ανδρ. Κεφαλληνός. Στην κάτω σειρά από αριστερά: ο ιδιοκτήτης τού σπιτιού Μαρτζούκος, ο ποιητής Θρασύβουλος Σταύρου, η ποιήτρια Ειρήνη Δενδρινού, ο λογοτέχνης Αλέξανδρος Πάλλης και ο λόγιος Μωυσής Χαΐμης. ( Τα Νέα , 24/11/1999)

Συνεργάστηκε με τα περιοδικά «Νουμάς» και «Νέα Εστία», την «Εφημερίδα των Κυριών» και ήταν μέλος τής εκδοτικής ομάδας του περιοδικού «Κερκυραϊκή Ανθολογία». Το 1916 δημοσίευσε την πρώτη της ποιητική συλλογή με τίτλο «Σονέττα». Τα ποιήματά της διακρίνονται για την άρτια τεχνική τους και τον έντονο λυρισμό τους. Ακόμη έγραψε και πεζογραφήματα στα οποία, με καυστική σάτιρα, μιλάει για τις κενόδοξες γυναίκες των σαλονιών, τις περίφημες κοσμικές κυρίες, που δεν προσφέρουν τίποτα στη ζωή και που ζουν μόνο για να ικανοποιούν τη φτηνή ματαιοδοξία και την ωραιοπάθειά τους. Επηρεασμένη από τις σοσιαλιστικές ιδέες τού Κ. Θεοτόκη, σε σειρά διηγημάτων της έχει περιγράψει τη ζωή των φτωχών αγροτών τής Κέρκυρας. Το 1953 εξέδωσε την κριτική μελέτη «Η Κερκυραϊκή Σχολή».

Το εξώφυλλο τού έργου τής Ειρήνης Δενδρινού «Ο Ξένος»

Το 1967 παρασημοφορήθηκε για την συνολική καλλιτεχνική της συνεισφορά. Τα τελευταία χρόνια τής ζωής της έζησε αποτραβηγμένη στο εξοχικό της σπίτι στη γενέτειρά της. Πέθανε στην Κέρκυρα στις 12 Νοεμβρίου 1974.

Παναγιώτα Ατσαβέ

Φιλόλογος - Ιστορικός

.