Αρσάκειο Πατρών
Το 1874 υπεβλήθη για πρώτη φορά στη ΦΕ αίτημα από «πλειάδα εὐυπολήπτων πολιτῶν» της πόλης των Πατρών για την ίδρυση Αρσακείου Παρθεναγωγείου. Το αίτημα επανήλθε το 1884, δεν ικανοποιήθηκε όμως γιατί απαράβατος όρος της Εταιρείας για την ίδρυση Αρσακείων σχολείων στην περιφέρεια ήταν η παροχή εκ μέρους του τοπικού Δήμου δωρεάν στέγης .Δεν βρισκόταν πουθενά όμως ένα κατάλληλο οίκημα.
Μάθημα Αριθμητικής στην Α΄ τάξη τού Αρσακείου Δημοτικού Πατρών με χρήση αριθμητηρίου. Η τάξη είναι διακοσμημένη με τις εικόνες από την Παλαιά και την Καινή Διαθήκη τού οίκου Hachette. Η διάταξη των θρανίων είναι πρωτοποριακή για την εποχή. ( Απο το αρχείο της ΦΕ)
Το 1891 ο Δήμος Πατρέων μίσθωσε τελικά την οικία Νιανιάρα στην οδό Ρήγα Φερραίου και την παραχώρησε στη ΦΕ. η οποία με την ουσιαστική συμβολή του Αχιλλέα Γεροκωστόπουλου, τότε Υπουργού Εκκλησιαστικών και Δημοσίας Εκπαιδεύσεως στέγασε εκεί το Αρσάκειο Πατρών. Τα επίσημα εγκαίνια έγιναν στις 30 Ιανουαρίου 1892, εορτή τών Τριών Ιεραρχών και στις 3 Φεβρουαρίου του 1892 άρχισαν τα μαθήματα.
Οι σπουδάστριες τού Αρσακείου Διδασκαλείου Πατρών, στο πλαίσιο τής πρακτικής εξάσκησής τους, διδάσκουν ορθογραφία στις μικρές μαθήτριες τού Δημοτικού. Αυτό δικαιολογεί και το σχεδόν ομοιόμορφο τής στολής των σπουδαστριών με τις μαθήτριες. Η ναυτική στολή των μαθητριών με τους χαρακτηριστικούς φιόγκους στο κεφάλι είναι εντυπωσιακή, όπως και το στήσιμο τής φωτογραφίας. (Από το αρχείο της ΦΕ)
Σπουδάστριες τού Αρσακείου Διδασκαλείου Πατρών διαβάζουν παραμύθια στις μικρές μαθήτριες τού Σχολείου. Η φωτογραφία έχει χαρακτηριστική διάταξη με τον φοίνικα στη μέση και τις μικρές μαθήτριες κυκλικά καθισμένες από κάτω και είναι τραβηγμένη στην αυλή τού παλαιού Σχολείου Από το αρχείο της ΦΕ)
Πρώτη Διευθύντρια τού σχολείου ήταν η Ειρήνη Πρινάρη μετά η Ελίζα Δελενάδρου. Τον Δεκέμβριο του 1894 διορίστηκε Διευθύντρια η Μαρία Ξύδη η οποία εργάσθηκε με πάθος για την παιδεία και ανέβασε το Αρσάκειο τής Πάτρας σε αξιόλογο επίπεδο. Έμεινε διευθύντρια 41 χρόνια. Το 1935 παραιτήθηκε λόγω κοπώσεως.
Απολυτήριο τής Ρουμπίνης Κοκκίδη τού Αριστομένους τού 1924-1925. Το υπογράφει η Διευθύντρια τού Σχολείου Μαρία Ξύδη και ο Επόπτης των Σχολείων κ. Γ. Γαρδίκας. ( απο το βιβλίο του Ιωαν. Αθανασόπουλου " Η εν Αθήναις Φιλεκπαιδευτική Εταιρεία , Αρσάκειο Πατρών"
Την διαδέχθηκε η Περσεφόνη Παπαδοπούλου, γνωστή για το πλούσιο συγγραφικό της έργο, με ευρεία παιδαγωγική δράση. Ήταν απόφοιτος του Αρσακείου Διδασκαλείου ,με μεταπτυχιακές σπουδές στη Σορβόννη όπου είχε δάσκαλο τον Bergson. Το 1937 ανέλαβε και τη Διεύθυνση της νεοσύστατης Παιδαγωγικής Ακαδημίας. Η Περσεφόνη Παπαδοπούλου , ως πνευματική παρουσία δέσποσε επί δεκαετίες στα Αρσάκεια Σχολεία αλλά και στον ευρύτερο κοινωνικό χώρο των Πατρών.
Οι μικρές μαθήτριες τού Αρσακείου Πατρών παρουσιάζουν στις συμμαθήτριες τους εργασία για τα τριαντάφυλλα που εκπόνησαν στο μάθημα τής Φυτολογίας. Αξίζει να παρατηρήσουμε ότι η τάξη είναι διακοσμημένη με αντίγραφα πινάκων τού Γερμανού ζωγράφου.Peter von Hess με αναπαραστάσεις μαχών από τον αγώνα των Ελλήνων για την ελευθερία.΄( από το αρχείο της ΦΕ)
Με το πέρασμα του χρόνου όμως, το κτήριο του σχολείου αποδεικνυόταν όλο και περισσότερο ακατάλληλο. Έτσι το1933, κατόπιν απαιτήσεως τής Εταιρείας, ο Δήμαρχος Πατρέων Ι.Βλαχος αγόρασε οικόπεδο μεταξύ των οδών Μαιζώνος και Κορίνθου, στο οποίο ο Δήμος Πατρέων έκτισε νέο σχολικό κτήριο σε σχέδια του αρχιτέκτονα Αναστασίου Μεταξά.
Τα σχέδια τού Αναστασίου Μεταξά για το Αρσάκειο Πατρών. Ο Αναστάσιος Μεταξάς ήταν αρχιτέκτων και αθλητής σκοποβολής. Δύο φορές στέφθηκε Ολυμπιονίκης. Εκτός από το Αρσάκειο Πατρών έργο του ήταν η αναμόρφωση του Παναθηναϊκού Σταδίου, το σημερινό Προεδρικό Μέγαρο κ.ά.
Το Αρσάκειο Πατρών στην οδό Μαιζώνος, το οποίο την επομένη των εγκαινίων του επιτάχθηκε και έγινε νοσοκομείο διότι η Ελλάδα δέχθηκε την επίθεση των Ιταλών στις 28 Οκτωβρίου 1940
Το σχολείο μεταφέρθηκε στο νέο κτήριο στις 21 Οκτωβρίου 1940. Λίγες μέρες μετά ξέσπασε ο Ελληνοϊταλικός πόλεμος και το κτήριο επιτάχθηκε για να στεγάσει το Ταχυδρομείο Τηλεγραφείο Πατρών, την περιφερειακή διεύθυνση ΤΤΤ και τον 4ο σταθμό Πρώτων Βοηθειών. Κατά τη διάρκεια της Κατοχής οι Ιταλοί το μετέτρεψαν σε Στρατιωτικό Νοσοκομείο με αποτέλεσμα να γίνουν πολλές ζημιές στο κτήριο. Αργότερα οι Γερμανοί επέταξαν όλη την κινητή περιουσία του σχολείου. Το Αρσάκειο Πατρών επανεγκαταστάθηκε στο κτήριο το 1945, αφού προηγουμένως έγιναν οι απαραίτητες εργασίες συντήρησης και επισκευής .
Στο Αρσάκειο Πατρών λειτουργούσε Νηπιαγωγείο, Πρότυπο Δημοτικό, Τριτάξιο Διδασκαλείο, Αστική Σχολή από το 1914 μέχρι το 1930. Το 1930 ιδρύθηκε Γυμνάσιο με Διευθυντή τον Απόστολο Δεπάστα, τον οποίο το 1935 διαδέχθηκε ο Κων. Ρούνιος. Το 1937 ιδρύθηκε η Αρσάκειος Παιδαγωγική Ακαδημία Πατρών η οποία λειτούργησε μέχρι το 1991, οπότε καταργήθηκαν όλες οι Παιδαγωγικές Ακαδημίες με νόμο του κράτους. Το σχολείο συνέχισε να στεγάζεται στο κτήριο της οδού Μαιζώνος 19 μέχρι το 1995 οπότε μετά από ένα σεισμό που έγινε στην περιοχή, ο Δήμαρχος τής πόλεως έθεσε θέμα επιστροφής του κτηρίου στο Δήμο . Το ΔΣ τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας τότε αποφάσισε να προβεί στις κατάλληλες ενέργειες ώστε το σχολείο να μεταφερθεί σε ιδιόκτητο κτήριο .
Το νέο ιδιόκτητο κτήριο τού Αρσακείου Πατρών στο Πλατάνι του Ρίου. (Αρχείο ΦΕ)
Η Εστία Επιστημών στο Αρσάκειο Πατρών κατασκευάστηκε με δωρεά τού Κ. Δημητριάδη, προέδρου τού Κέντρου Παιδείας Επιστημών και απευθύνεται σε μαθητές, δασκάλους, καθηγητές που θα ήθελαν να ενημερωθούν και να προβληματιστούν πάνω σε θέματα φυσικών φαινομένων. (Αρχείο ΦΕ)
Το παλαιό κτήριο του Αρσακείου σήμερα χρησιμοποιείται από το δήμο για καλλιτεχνικές και άλλες εκδηλώσεις. Το Αρσάκειο Πατρών συνεχίζει στο νέο κτήριο να παρέχει παιδεία στους μαθητές και τις μαθήτριές του αποτελώντας μέχρι σήμερα, τόσα χρόνια μετά την ίδρυση του, μία εστία παιδείας και πολιτισμού για την πόλη των Πατρών. (Περισσότερα για το σύγχρονο Αρσάκειο Πατρών, δείτε τις ιστοσελίδες των σχολείων στις αντίστοιχες ενότητες).
[1] Ε. Ασώπιος, «Πολιτειογραφικά . Ἰδιωτικά Ἐκπαιδευτήρια», Αττικόν Ἡμερολόγιον 1869, σ. 366
[2] Το κτήριο του ΙΚΑ έχει γκρεμιστεί πλέον και το οικόπεδο παραμένει άκτιστο .
Παναγιώτα Αν. Ατσαβέ