Αρσάκειο Πατρών
Το 1874 υπεβλήθη για πρώτη φορά στη ΦΕ αίτημα από «πλειάδα ευυπολήπτων πολιτών» τής πόλης των Πατρών για την ίδρυση Αρσακείου Παρθεναγωγείου. Το αίτημα επανήλθε το 1884, δεν ικανοποιήθηκε όμως γιατί απαράβατος όρος τής Εταιρείας για την ίδρυση Αρσακείων Σχολείων στην περιφέρεια ήταν η παροχή εκ μέρους τού τοπικού Δήμου δωρεάν στέγης. Δεν βρισκόταν πουθενά όμως ένα κατάλληλο οίκημα.
Μάθημα Αριθμητικής στην Α΄ τάξη τού Αρσακείου Δημοτικού Πατρών με χρήση αριθμητηρίου. Η τάξη είναι διακοσμημένη με τις εικόνες από την Παλαιά και την Καινή Διαθήκη τού οίκου Hachette. Η διάταξη των θρανίων είναι πρωτοποριακή για την εποχή. Από το Αρχείο τής ΦΕ.
Το 1891 ο Δήμος Πατρέων μίσθωσε τελικά την οικία Νιανιάρα στην οδό Ρήγα Φερραίου και την παραχώρησε στη ΦΕ. Εκεί, με την ουσιαστική συμβολή το'υ Αχιλλέα Γεροκωστόπουλου, τότε υπουργού Εκκλησιαστικών και Δημοσίας Εκπαιδεύσεως, στεγάστηκε το Αρσάκειο Πατρών. Τα επίσημα εγκαίνια έγιναν στις 30 Ιανουαρίου 1892, εορτή τών Τριών Ιεραρχών. και στις 3 Φεβρουαρίου 1892 άρχισαν τα μαθήματα.
Οι σπουδάστριες τού Αρσακείου Διδασκαλείου Πατρών, στο πλαίσιο τής πρακτικής άσκησής τους, διδάσκουν ορθογραφία στις μικρές μαθήτριες τού Δημοτικού. Αυτό δικαιολογεί και το σχεδόν ομοιόμορφο τής στολής των σπουδαστριών με τις μαθήτριες. Η ναυτική στολή των μαθητριών με τους χαρακτηριστικούς φιόγκους στο κεφάλι είναι εντυπωσιακή, όπως και το στήσιμο τής φωτογραφίας. Από το Αρχείο τής ΦΕ.
Σπουδάστριες τού Αρσακείου Διδασκαλείου Πατρών διαβάζουν παραμύθια στις μικρές μαθήτριες τού Σχολείου. Η φωτογραφία έχει χαρακτηριστική διάταξη με τον φοίνικα στη μέση και τις μικρές μαθήτριες κυκλικά καθισμένες από κάτω και είναι τραβηγμένη στην αυλή τού παλαιού Σχολείου. Από το Αρχείο τής ΦΕ.
Πρώτη διευθύντρια τού σχολείου ήταν η Ειρήνη Πρινάρη και στη συνέχεια η Ελίζα Δελενάδρου. Τον Δεκέμβριο τού 1894 διορίστηκε διευθύντρια η Μαρία Ξύδη, η οποία εργάσθηκε με πάθος για την παιδεία και ανέβασε το Αρσάκειο τής Πάτρας σε αξιόλογο επίπεδο. Έμεινε διευθύντρια 41 χρόνια. Το 1935 παραιτήθηκε λόγω κοπώσεως.
Απολυτήριο τής Ρουμπίνης Κοκκίδη τού Αριστομένους τού 1924-1925. Το υπογράφει η διευθύντρια τού Σχολείου Μαρία Ξύδη και ο Επόπτης των Σχολείων κ. Γ. Γαρδίκας. Απο το βιβλίο τού Ιωαν. Αθανασόπουλου "Η εν Αθήναις Φιλεκπαιδευτική Εταιρεία, Αρσάκειο Πατρών".
Τη διαδέχθηκε η Περσεφόνη Παπαδοπούλου, γνωστή για το πλούσιο συγγραφικό της έργο, με ευρεία παιδαγωγική δράση. Ήταν απόφοιτος τού Αρσακείου Διδασκαλείου, με μεταπτυχιακές σπουδές στη Σορβόννη όπου είχε δάσκαλο τον Bergson. Το 1937 ανέλαβε και τη διεύθυνση τής νεοσύστατης Παιδαγωγικής Ακαδημίας. Η Περσεφόνη Παπαδοπούλου, ως πνευματική παρουσία, δέσποσε επί δεκαετίες στα Αρσάκεια Σχολεία αλλά και στον ευρύτερο κοινωνικό χώρο των Πατρών.
Οι μικρές μαθήτριες τού Αρσακείου Πατρών παρουσιάζουν στις συμμαθήτριές τους εργασία για τα τριαντάφυλλα, την οποία εκπόνησαν στο μάθημα τής Φυτολογίας. Αξίζει να παρατηρήσουμε ότι η τάξη είναι διακοσμημένη με αντίγραφα πινάκων τού Γερμανού ζωγράφου Peter von Hess με αναπαραστάσεις μαχών από τον αγώνα των Ελλήνων για την ελευθερία. Από το Αρχείο τής ΦΕ.
Με το πέρασμα τού χρόνου όμως, το κτήριο τού Σχολείου αποδεικνυόταν όλο και περισσότερο ακατάλληλο. Έτσι το1933, κατόπιν απαιτήσεως τής Εταιρείας, ο δήμαρχος Πατρέων Ι. Βλαχος αγόρασε οικόπεδο μεταξύ των οδών Μαιζώνος και Κορίνθου, στο οποίο ο Δήμος Πατρέων έκτισε νέο σχολικό κτήριο σε σχέδια τού αρχιτέκτονα Αναστασίου Μεταξά.
Τα σχέδια τού Αναστασίου Μεταξά για το Αρσάκειο Πατρών. Ο Αναστάσιος Μεταξάς ήταν αρχιτέκτων και αθλητής σκοποβολής, δύο φορές Ολυμπιονίκης. Εκτός από το Αρσάκειο Πατρών έργο του ήταν η αναμόρφωση τού Παναθηναϊκού Σταδίου, το σημερινό Προεδρικό Μέγαρο κ.ά.
Το Αρσάκειο Πατρών στην οδό Μαιζώνος, το οποίο την επομένη των εγκαινίων επιτάχθηκε και έγινε νοσοκομείο, αφού στις 28 Οκτωβρίου 1940 η Ελλάδα δέχθηκε την επίθεση των Ιταλών.
Το Σχολείο μεταφέρθηκε στο νέο κτήριο στις 21 Οκτωβρίου 1940. Λίγες μέρες μετά ξέσπασε ο Ελληνοϊταλικός πόλεμος και το κτήριο επιτάχθηκε για να στεγάσει το Ταχυδρομείο Τηλεγραφείο Πατρών, την περιφερειακή διεύθυνση ΤΤΤ και τον 4ο σταθμό Πρώτων Βοηθειών. Κατά τη διάρκεια τής Κατοχής οι Ιταλοί το μετέτρεψαν σε στρατιωτικό νοσοκομείο, με αποτέλεσμα να προκληθούν πολλές ζημιές στο κτήριο. Αργότερα οι Γερμανοί επέταξαν όλη την κινητή περιουσία τού Σχολείου. Το Αρσάκειο Πατρών επανεγκαταστάθηκε στο κτήριο το 1945, αφού προηγουμένως έγιναν οι απαραίτητες εργασίες συντήρησης και επισκευής .
Στο Αρσάκειο Πατρών λειτουργούσε Νηπιαγωγείο, Πρότυπο Δημοτικό, Τριτάξιο Διδασκαλείο, Αστική Σχολή από το 1914 μέχρι το 1930. Το 1930 ιδρύθηκε Γυμνάσιο με διευθυντή τον Απόστολο Δεπάστα, τον οποίο το 1935 διαδέχθηκε ο Κων. Ρούνιος. Το 1937 ιδρύθηκε η Αρσάκειος Παιδαγωγική Ακαδημία Πατρών η οποία λειτούργησε μέχρι το 1991, οπότε καταργήθηκαν όλες οι Παιδαγωγικές Ακαδημίες με νόμο τού κράτους. Το Σχολείο συνέχισε να στεγάζεται στο κτήριο τής οδού Μαιζώνος 19 μέχρι το 1995, οπότε, μετά από σεισμό που έγινε στην περιοχή, ο δήμαρχος τής πόλεως έθεσε θέμα επιστροφής του κτηρίου στον Δήμο. Το ΔΣ τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας τότε αποφάσισε να προβεί στις κατάλληλες ενέργειες ώστε το Σχολείο να μεταφερθεί σε ιδιόκτητο κτήριο.
Το νέο ιδιόκτητο κτήριο τού Αρσακείου Πατρών στο Πλατάνι τού Ρίου. Αρχείο ΦΕ
Η Εστία Επιστημών στο Αρσάκειο Πατρών κατασκευάστηκε με δωρεά τού Κ. Δημητριάδη, προέδρου τού Κέντρου Παιδείας Επιστημών. και απευθύνεται σε μαθητές, δασκάλους, καθηγητές που θα ήθελαν να ενημερωθούν και να προβληματιστούν πάνω σε θέματα φυσικών φαινομένων. Αρχείο ΦΕ.
Το παλαιό κτήριο τοή Αρσακείου σήμερα χρησιμοποιείται από τον Δήμο Πατρέων. Το Αρσάκειο Πατρών συνεχίζει στο νέο κτήριο να παρέχει παιδεία στους μαθητές και στις μαθήτριές τουμ αποτελώντας μέχρι σήμερα, τόσα χρόνια μετά την ίδρυση του, εστία παιδείας και πολιτισμού για την πόλη των Πατρών. (Περισσότερα για το σύγχρονο Αρσάκειο Πατρών βλ. στην ιστοσελίδα των Σχολείων στις αντίστοιχες ενότητες).
[1] Ε. Ασώπιος, «Πολιτειογραφικά. Ιδιωτικά Εκπαιδευτήρια», Αττικόν Ημερολόγιον 1869, σ. 366.
[2] Το κτήριο τού ΙΚΑ έχει γκρεμιστεί πλέον και το οικόπεδο παραμένει άκτιστο.