Αρσάκειο Κερκύρας

Σε μία εποχή που το κράτος δεν ιδρύει κανένα σχολείο το οποίο να προσφέρει ανώτερη και επαγγελματική εκπαίδευση στις γυναίκες, η Φιλεκπαιδευτική Εταιρεία, λίγο πριν συμπληρώσει την πρώτη πεντηκονταετία του βίου της, προχώρησε στην ίδρυση και συντήρηση Παρθεναγωγείων όχι μόνο στην πρωτεύουσα αλλά και σε άλλα κομβικά σημεία τής χώρας. Το ΔΣ της Εταιρείας ήταν αποφασισμένο να έχει παρουσία σε όλες τις μεγάλες ιστορικές στιγμές του έθνους προσφέροντας, ακόμα και χωρίς κέρδος, μόρφωση στις Ελληνίδες.

Το λιμάνι τής Κέρκυρας όπως ήταν το 1924

Στις 21 Μαΐου του 1864 υπογράφτηκε συνθήκη μεταξύ των τριών Δυνάμεων ,Αγγλίας, Γαλλίας και Ρωσίας, με την οποία τα Επτάνησα πέρασαν οριστικά στην Ελληνική κυριαρχία. Τα Επτάνησα, μια ελληνική περιοχή που δεν είχε βιώσει την τουρκική κυριαρχία αλλά είχε βαθύτατη Δυτική επίδραση χρειαζόταν ελληνική παιδεία . Έτσι, σε αντίθεση  προς τα άλλα Αρσάκεια σχολεία εκτός Αθηνών, η ΦΕ αποφάσισε να ιδρύσει εκεί πλήρες σχολείο με Παρθεναγωγείο από το οποίο θα αποφοιτούσαν δασκάλες. Για τη δημιουργία των σχολείων αυτών το Αρσάκειο συνεργαζόταν με τους Δήμους κάθε περιοχής οι οποίοι αναλάμβαναν την υποχρέωση να παραχωρήσουν κτήριο στη Φιλεκπαιδευτική Εταιρεία και εκείνη με τη σειρά της επέλεγε και πλήρωνε τους εκπαιδευτικούς και το βοηθητικό προσωπικό, εφοδίαζε το σχολείο με εποπτικά μέσα και είχε την εποπτεία του. 

Το Αρσάκειο Κερκύρας ήταν το πρώτο πλήρες Σχολείο που δημιούργησε η Φιλεκπαιδευτική Εταιρεία εκτός Αθηνών.  Μετά την ένωση των Επτανήσων με την Ελλάδα το 1864, το ΔΣ σκέφθηκε να ιδρύσει σχολείο στα Επτάνησα , όπου θα μπορούσαν να σπουδάσουν οι νεαρές κοπέλες όχι μόνο των Επτανήσων αλλά και τής γειτονικής Ηπείρου. Παρά το γεγονός ότι η Κεφαλονιά είχε επανειλημμένως ζητήσει την ίδρυση Αρσακείου εκεί, η Εταιρεία προτίμησε την Κέρκυρα λόγω της γεωγραφικής της θέσης που εξυπηρετούσε καλύτερα τον δεύτερο στόχο. Έτσι το 1866 ιδρύθηκε το Αρσάκειο Κερκύρας.

Η εσωτερική αυλή τού Σχολείου όπως είναι σήμερα. Το κτήριο τού Αρσακείου βρίσκεται στην παραδοσιακή παλιά πόλη τής Κέρκυρας, στην περιοχή τού Αγίου Αντωνίου. Κατά τον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο υπέστη μεγάλες ζημιές από τον βομβαρδισμό. Όπως και ολόκληρος ο οικισμός είναι διατηρητέο μνημείο και σήμερα στεγάζει δημοτικό σχολείο .(από το αρχείο της ΦΕ)

Στην πόλη τής Κέρκυρας ενοικιάστηκε κτήριο έναντι 130 δρχ το μήνα. Η Ελληνική κυβέρνηση προσέφερε στη ΦΕ εφάπαξ ενίσχυση 10.000 δρχ. Την οργάνωση του σχολείου ανέλαβε η Καλλιόπη Πετροκοκκίνου η οποία εργάστηκε με πολύ ζήλο. Σε διάστημα μόλις δύο μηνών οργάνωσε ένα πλήρες Παρθεναγωγείο. Τη διεύθυνσή του αργότερα ανέλαβε η Μαυρέττα Κίτσου, του Νηπιαγωγείου ανέλαβε η Χρυσάνθη Πρέβελη και του Αλληλοδιδακτικού η Κλεοπάτρα Μιχαλοπούλου. Τα επόμενα χρόνια τη Διεύθυνση ανέλαβαν η Βασιλική Τσίμα, η Αγγελική Μαυρέα –Βασιλακοπούλου, το 1917 η Ελένη Βαρουξάκη , το 1924 η Ελένη Σταμπόγλη και τέλος ο Ανδρέας Ραυτόπουλος.

Απόφοιτες τού Αρσακείου Κερκύρας το 1913. Πρόκειται για την παλαιότερη φωτογραφία αποφοίτων τού Αρσακείου Κερκύρας στο αρχείο τής ΦΕ. Ακολουθεί το παραδοσιακό στήσιμο που συναντούμε σε όλες τις φωτογραφίες τού Αρσακείου Κερκύρας. (από το αρχείο της ΦΕ)

Το κτήριο στο οποίο στεγάσθηκε το σχολείο ευρίσκεται στην Παλαιά Πόλη, στην οδό Νικηφόρου Θεοτόκη 97, δίπλα στον Καθολικό Ναό του Αγίου Φραγκίσκου, στην περιοχή του Αγ. Αντωνίου. Το 1882 επισκευάσθηκε με χρήματα από το κληροδότημα της Αγγελικής Μόστρα. Το κτήριο όπως και όλα της Παλαιάς Πόλης είναι διατηρητέο και σήμερα στεγάζει το 5ο Δημοτικό Σχολείο της Κέρκυρας.

Απόφοιτες τού Αρσακείου Κερκύρας το σχολικό έτος 1933-1934. Στην πρώτη σειρά από αριστερά διακρίνονται οι μαθήτριες Περούλη, Λόλα Μπούζη, Ρικάκη-Βούλγαρη Λένα, ο σκύλος τής Διευθύντριας, Μανδηλά Ελένη, Τρέντα Μαρία, Δήμα Έλλη, Πολίτη Ειρήνη. Στη δεύτερη σειρά οι καθηγητές Πουλημένος Δ., Ραυτόπουλος Ανδρ., Κομιανού Ευτυχία, Καραβανά Σ., Σταμπόγλη Ελένη (Διευθύντρια), Νικοκάβουρα Αγάθη, Σούκα Ρουμπίνη, Περίδης Γεώργιος, Ρομποτής Γεράσιμος. Στην τρίτη σειρά από αριστερά Κάπου-Μπούα Ειρήνη, Αναγνώστη-Μάτιτου Νίτσα, Μουμούρ Αρήτη, Ζάππα Σταυρούλα, Βλάχου Αικατερίνη, Σαχλίκη Αμαλία, Καβαδία Ελένη, ο επιστάτης κ. Αντώνης. Στην τέταρτη σειρά Ρίγγα Μαρία, Ρίζου Θεανώ, Δούη-Ρέβελη Ειρήνη, Κασταμονίτη-Κωνσταντουλάκη Μαρία, Καρατζά-Κουρή Σοφία, Γεράρδη Αλίκη, Βλάχου Αναστασία, Μοναστηριώτη Άννα, Σπίγκου-Κάντα Ειρήνη. 

Όπως αναφέρει ο Ε. Ασώπιος[1] «ὁ τόπος ἐδέχθη τό καθίδρυμα τοῦτον μέ τοιοῦτον ζῆλον καί ἐνθουσιασμόν, ὣστε προοιωνίζεται μέλλον ἀξιολογώτατον». Σύμφωνα με τον κανονισμό του 1870 «Τό ἐν Κερκὐρᾳ Παρθεναγωγεῖον» περιελάμβανε α) Προκαταρκτικό Σχολείο, β) Ελληνικό Σχολείο, γ) Νηπιαγωγείο και δ) Διδασκαλείο. Το 1930 δημιουργήθηκε εκεί και Γυμνάσιο το οποίο διηύθυνε η Αγάθη Νικοκάβουρα, μία εξέχουσα μορφή των Γραμμάτων στην Κέρκυρα. Το Παρθεναγωγείο τής Κέρκυρας αναγνωρίστηκε από το Υπουργείο Παιδείας με το Διάταγμα της 24ης Απριλίου 1881, ως Διδασκαλείο του Κράτους, ισότιμο με το Διδασκαλείο της Αθήνας. Το 1871 φοιτούσαν σε αυτό 211 μαθήτριες και ο αριθμός τους αυξανόταν κάθε χρόνο αφού σπούδαζαν εκεί και υπότροφοι μαθήτριες από τα γειτονικά νησιά, την Ήπειρο, την Μικρά Ασία (μετά το 1922) και άλλες περιοχές της χώρας. Λόγω της ιδιαιτερότητας της περιοχής στο σχολείο εκτός προγράμματος διδασκόταν και η Ιταλική Γλώσσα.



Τελειόφοιτες του 1933. Στη δεύτερη σειρά οι εκπαιδευτικοί Δ . Πουλημένος (θεολόγος), Πανόπουλος (παιδαγωγός), Ευ. Κομμανού (Γυμνάστρια), η καθηγήτρια των Γαλλικών που οι μαθήτριες φώναζαν “Jusquela”, Eλ. Σταμπόγλη (διευθύντρια), Αγ. Νικοκάβουρα (φιλόλογος), η κ. Σούκα (επιμελήτρια), ο κ. Περίδης (Φυσικός) και  ο κ. Ρομποτής (μαθηματικός). (από το αρχείο της ΦΕ)

Πρόεδροι της Διοικούσας Επιτροπής του Αρσακείου Κερκύρας διετέλεσαν οι Σπ. Βεντουράς, Αντ. Κασταμονίτης, Σπ. Γερακάρης, Ν. Μαρκέτος, Κ. Παλατιανός και Ν. Καλοσγούρος. Η Φιλεκπαιδευτική Εταιρεία εμπλούτισε το σχολείο με όργανα για τη διδασκαλίας της Φυσικής και της Χημείας και Σουηδικής Γυμναστικής. Πολλοί αξιόλογοι  εκπαιδευτικοί  δίδαξαν σ΄αυτό όπως ο Ν. Λούβαρης, ο Μ. Σακελλαρόπουλος, ο  Γερ. Ρομποτής,  ένας από τους σημαντικότερους μουσικοπαιδαγωγούς της Κερκυρας, ο Κάρολος ντε λα Παλούδ,  Ελβετοκερκυραίος γυμναστής και καθηγητής Φυσικής Αγωγής, και η γνωστή συγγραφέας Κατίνα Παπά, η οποία ήταν και απόφοιτος του σχολείου. Από το Αρσάκειο Κερκύρας αποφοίτησε και η ζωγράφος Μαρία Δεσύλα- Λαβράνου η οποία μάλιστα διαπίστωσε το ταλέντο της στη Ζωγραφική όταν βραβεύτηκε σε σχετικό  διαγωνισμό  που είχε διοργανώσει το σχολείο της. 

Γυμναστικές επιδείξεις τού Αρσακείου Κερκύρας στη Σπιανάδα. Οι μαθήτριες φορούσαν ομοιόμορφη λευκή στολή. Τη μπλε διακόσμηση στον ποδόγυρο και στη μέση είχαν κεντήσει οι ίδιες οι μαθήτριες. ( απο το αρχείο της ΦΕ)

Το Αρσάκειο Κερκύρας σταμάτησε να δέχεται νέες εγγραφές το 1934 αλλά συνέχισε να λειτουργεί μέχρι την αποφοίτηση και των τελευταίων μαθητριών του. Το 1937, βάσει νόμου, το κράτος κατάργησε τα Διδασκαλεία και ίδρυσε τις Παιδαγωγικές Ακαδημίες. Τα τελευταία χρόνια παρουσίαζε μεγάλο οικονομικό έλλειμμα , αλλά η ΦΕ συνέχισε να το χρηματοδοτεί για λόγους εθνικούς.

 

Τρεις Αρσακειάδες τελειόφοιτες τού 1927 κατά τη διάρκεια εκδρομής στο Μον Ρεπό. ( από το αρχείο της ΦΕ)

Η ανταλλαγή λευκωμάτων συνηθιζόταν μεταξύ των νεαρών μαθητριών, οι οποίες καλούνταν να απαντήσουν σε ερωτήσεις τύπου «Τι εστίν έρως», «Ποια είναι η μεγαλύτερή σου επιθυμία» κ.ά. Το λεύκωμα ανήκε στη σπουδάστρια τού Αρσακείου Διδασκαλείου Όλγα Νικολαΐδου, που φοίτησε στο Αρσάκειο Κέρκυρας το διάστημα 1924-1929.(από το αρχείο της ΦΕ)



Απόδειξη από την αποστολή τής μισθοδοσίας τού προσωπικού τού Αρσακείου Κερκύρας (ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ)